Morgunblaðið - 13.12.2000, Blaðsíða 59

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Svefnleysi - hvað
er til ráða?
SVEFNTRUFLANIR eru algeng
ástæða þess að fólk leitar læknis og
talið er að u.þ.b. fimmtungur íbúa á
Vesturlöndum fái
svefntruflanir einhvern
tíma á ævinni. Svefn-
þörf og svefntímar eru
einstaklingsbundnir.
Sumir eru endurnærðir
eftir 6 tíma svefn en
öðrum nægir ekki
minna en 9 tímar. Þá
eru sumir nátthrafnar
en aðrir morgunhanar.
Svefntruflanir aukast
oft með aldrinum. Erf-
iðara verður að sofna,
uppvaknanir verða tíð-
ari og ver gengur að
sofa fram eftir að
morgninum. Konur
finna oftar fyrir þess-
um einkennum sem
byrja gjarnan í kringum tíðahvörf.
Svefntruflanir geta verið afleið-
ingar líkamlegra einkenna, t.d.
verkja frá stoðkerfi, hitakófa á
breytingaskeiði, næturþvagláta,
andþyngsla vegna hjarta- eða
lungnasjúkdóma eða vélindabak-
flæðis svo eitthvað sé nefnt. Svefn-
truflanir fylgja oft geðsjúkdómum,
t.d. þunglyndi, kvíða og heilabilun.
Þá hafa mörg lyf áhrif á svefninn.
Félagslegir þættir, t.d. grátandi
böm, áhyggjur af ættingjum, fjár-
málum og vaktavinna trufla svefn.
Þá ber að hafa í huga að ýmis vímu-
efni valda svefntruflunum, bæði við
notkun og ekki síður við fráhvarf,
t.d. áfengi, kaffi, tóbak, hass og am-
fetamín.
Eins og af ofantöldu má sjá er
mikilvægt að greina og meðhöndla
undirliggjandi ástæður svefntrufl-
ana.
Hér að neðan eru nokkur einföld
ráð sem geta komið að góðum notum
við svefntruflanir. Gefinn hefur verið
út bæklingur með þessum ráðum
sem hægt er að fá ókeypis í flestum
apótekum og heilsugæslustöðvum.
1. Mikilvægast er að fara á fætur á
sama tíma á hverjum morgni. Forð-
astu að leggja þig á daginn og farðu í
háttinn á svipuðum tíma öll kvöld.
2. Ef þú getur ekki sofnað, farðu
fram úr og gerðu eitthvað annað, t.d.
lestu í góðri bók, hlustaðu á rólega
tónlist. Leggðu þig aftur þegar þig
syfjar á ný.
3. Dagleg líkamleg áreynsla leiðir
til dýpri svefns en óreglulegar æf-
ingar, einkum seint á kvöldin, hafa
engin eða slæm áhrif á svefninn nótt-
ina eftir.
4. Rólegheit að kveldi auðvelda
þér að sofna. Forðastu mikla líkams-
áreynslu og hugaræsingu. Betra er
að hafa daufa lýsingu í í kringum sig
á kvöldin.
5. Kaffi truflar svefn
og rétt er að neyta þess
í hófi og aldrei eftir
kvöldmat. Sama máli
gegnir um te og kók.
6. Forðast ber
neyslu áfengra
drykkja. Alkóhól trufl-
ar svefn.
7. Létt máltíð fyrir
svefninn hjálpar mörg-
um að sofna, t.d. flóuð
mjólk og brauðsneið.
8. Heitt bað stuttu
fyrir háttinn getur auð-
veldað sumum að
sofna.
9. Hafðu hitastigið í
svefnherberginu hæfi-
lega svalt. Sofðu við
opinn glugga og hafðu dimmt í her-
berginu meðan þú sefur. Athugaðu
að rúmið þitt sé þægilegt. Forðastu
að horfa á sjónvarpið úr rúminu.
Reyndu að draga úr hávaða kringum
þig-
Hafa ber í huga að svefnlyf geta
verið hjálpleg við að rjúfa vítahring
Heilsa
Langvarandi notkun
svefnlyfja, segir Bryn-
dís Benediktsddttir, er
oftast gagnslaus og get-
ur verið skaðleg.
svefnleysis en langvarandi notkun er
oftast gagnslaus og getur verið skað-
leg. Við notkun svefnlyfja er rétt að
muna eftir áhrifum þeirra að deg-
inum, þar sem sum þeirra valda
þreytu og syfju, skertu jafnvægi,
minnisleysi og minnka aksturshæfi-
leika. Aldraðir eru viðkvæmari fyrir
þessum aukaverkunum.
Ef svefntruflanir eru viðvarandi,
þrátt fyrir að ofangreindum ráðlegg-
ingum hafi verið fylgt, er ráðlegt að
ræða það vandamál við lækni. Sér-
staklega ef viðkomandi finnur einnig
fyrir syfju og þreytu að deginum.
Höfundur er læknir við
Heilsugæslu Garðabæjar og dósent
við læknadeild HÍ.
Iðnbúð 1,210Garðabæ
sími 565 8060
Collection
♦ Ársalir- fasteignamiðlun ♦ Ársalir- fasteignamiðlun ♦
FYRIR FJÁRFESTA
Höfum ýmsar stærðir atvinnu-
húsnæðis til sölu með eða án
leigusamninga.
Björgvin Björgmsson, lögg. fasteignasali.
♦ Ársalir- fasteignamiðlun ♦ Ársalir- fasteignamiðiun ♦
Bryndís
Benediktsdóttir
Sígræna Jólatréð
-eáa/tré ár
Síðustu ár hefur skátahreyfingin selt sígræn
eðaltré, í hæsta gœðaflokki ogprýðaþau nú
mörg hundruð íslensk heimili
► lOáraábyrgð ► Eldtraust
► 12 stœrðir, 90 - 500 cm ► Þcqfekki að vökva ' tryg„.
► Stájföturjylgir ► íslenskar leiðbeiningar u Þér trói
Ekkert barr að ryksuga ► Hraustur söluaðili
► Vniflar ekki stofublómin ► SkynsamlegJjáLrfestlng nú faarö
\Q Bandalag Islenskra skáta Hka ■ - najóL
ARNARBAKKA
FJARSTÝRÐUR PORSCHE 911 TURBO
NÚ GETA ALLIR EIGNAST PORSCHE!
Magnað leikfang sem nær
allt að 25 km hámarkshraða.
Verð kr. 10.900
TAKMARKAÐ MAGN!
>u
úf‘b^Z,
Knn3lunnii
Porsctra 011 TUrbo
il=|—IŒ
Kringlunni
gjafavöruverslun
Bílabúð Benna • Vagnhöfða 23 & Kringlunni • Sími 587 O 587 • www.benni.is
MIÐVIKUDAGUR 13. DESEMBER 2000 5%
m
Fasteignasala Lögmanna
Suðurlandi---------------
Austurvegi 3, 800 Selfoss sími 482 2849,
fax 482 2801, netfang logmsud@selfoss.is
Jörð til sölu Gerðar, V-Landeyjum
Jörðin er um 200 ha grasgefið land.
Á jörðinni er m.a. íbúðarhús sem er 147 fm frá 1946,
hesthús og hlaða.
Húsakostur þarfnast verulegs viðhalds.
Nánari upplýsingar á skrifstofu.
HEIMSMYNDIR
Heimsmyndir Lækjargötu, 5691550 * Heimsmyndir Mjódd, 5691570
KitchenAid KSM90
KitchenAid KSM 90 Ultra Power hrærivél (hvít), hakkavél
og smákökumót á hreint frábæru tilboðsverði.
9 litir fáanlegir
35.3S5.
stgr.
KÍtchenAid - Kóróna eldhússins!
• 60 blaðsíðna leiðbeininga- og uppskriftabók á íslensku fylgir.
• Fjöldi aukahluta fáanlegir, svo sem: Pastagerðar-
tæki, grænmetiskvarnir, hveitibrautir, dósaopnarar, kornmyllur,
ávaxtapressur og fl.
• Aðrar gerðir KitchenAid kosta frá kr. 30.875 f “stgr.
| REYUAVÍK 0G NAGXENM: Rafvðru. Annúb S. b»ðumt Onossax LágmúU S.HeirofcUElÁ S«jni. KnngluinC5teifc*« og S«4raiMn.Pfaft Grensiswgi 13 HúsasnMöian. ReykjaA.
I MbúSc, Wastóíi 31, Hainarfirðt. VESTUMAND: R4|óruaa Sgidórs, Aknnesi. Skagavet Afaanea.«Borgfrðmga. Borgamesi GStrx Borgames*. BJómsturvdk HetesandL ttamac
§ Gnrtarftö. VnLSkfaA, StyktehóhnVenl t. SKtinswnac BúJardal. VESTRMMR: fi arðat Wtíiaröamesr. Skandl hlTiknafrJi Wahoma,TiknalHiWrsLGtmarsSigur&ssonat,
■ Þingeyá Laufið, BotunganA. Húsgagnaioftið. kafirði. Straunu M. tsafirfii. K( Sleingríms^ar&at Hóimavli. NOMHmiANO: tí Hnjtfirðmgac Borðeyá Kt V-Húmetninga. Hvammstanga tt HtfiMetnmga.
5 BIWuósi. Skagfirtagabúð, Sautokróki. Húsasmíjaa Lónsbakka, Akueyri og útíbú HúsavicljósgjaírA Akueyn. AUSTUWJUK): UVopnfirð^ Vtapns^ttHéfaðsbúa, Sn*sfirö»-U Héraðsbúa,
Egilsstðöum. Rafaida, Neskaupstai kl Hiraðsbúa, Reyðarfrði. kí Ffckrúðsfjaróar. Kt A Skatteiimga, Þjúpavogi. Kí A-Skaftfdnga, Hðfn. SUÐURIAND: IÁ verslíur um aiil Suðurtand.V«rsl. Mosfd,
. HeBu. 6nauin,Vestmannaeyjun.Húsasm0pn,SeikKsi.Arv«Unn.SelkBSL SUÐURNES: Raft»r9.Grindavk. Húsasimð)an. KefiávftLSamkaupi Kefavfc. StapafriL Keflavftr. fnhöfnin. Krflankurfiu^vHb.
mmmm\ KitchenAid einkaumboð á íslandi
imim Einar Farestveit &Co.hf.
Borgartuni 28 • S: 562 2901 & 562 2900 • www.ef.is