Morgunblaðið - 29.12.2000, Blaðsíða 36

36 FÖSTUDAGUR 29. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRIÐARMENNING
Pagur friðar/ Borgarst.iórinn í Reykjavík hefur helgað 1. janúar árið 2001 friði í tilefni af alþjóðaáratug frið-
armenningar og afnáms ofbeldis á börnum. Gunnar Hersveinn kynnti sér hvað íslensk börn og bandarísk hafa
áorkað á árinu í þágu friðar. Hvað geta skólabörn gert til að rækta frið í eigin garði?
Dagur friðar
í Reykj avík
• Borgarstjórinn helgar 01/01/01
friðarmenningu og börnum.
• Hvernig geta börn breytt heim-
inum til betri vegar?
BORGARRÁÐ Reykjavíkur
hefur ákveðið að helga 1.
janúar 2001 friði í tilefni af
alþjóðaáratug friðarmenn-
ingar og afnáms ofbeldis á bömum
(Intemational Decade for a Culture
of Peace and Non-Violence for the
Children of the World) sem Samein-
uðu þjóðimar standa fyrir. „Lagt
fram bréf nemenda í 6.E í Melaskóla
um dag friðar 1. janúar 2001.“ stend-
ur í fundargerð borgarráðs og sam-
þykkt af Ingibjörgu Sólrúnu Gísla-
dóttur, Ingu Jónu Þórðardóttur,
Hrannari Bimi Arnarssyni, Júlíusi
Vífli Ingvarssyni, Steinunni Valdísi
Óskarsdóttur, Vilhjálmi Þ. Vilhjálms-
syn og Sigrúnu Magnúsdóttur. Árið
2000 er alþjóðaár friðarmenningar og
minntist Reykjavíkurborg þess einn-
ig með Degi friðar 1. janúar árið 2000.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borg-
arstjóri Reykjavíkur lýsti 01/01/01
Dag friðar í kjölfar beiðni frá friðar-
bekknum 6.E í Melaskóla. En friðar-
bekkir hafa undanfarin tvö ár verið
stofnaðir víðsvegar um heiminn undir
nafni grasrótarsamtakanna One Day
og Millennium Meal sem saman
standa að Degi friðar fyrsta dag árs-
ins, helst öldina á enda. Sjá www.mill-
enniummeal.org/. Bandaríska lög-
gjafarþingið t.d. samþykkti núna í
desember fyrir tilstuðlan bama 01/01/
01 sem nýjan frídag á landsvísu. Sam-
tökin One Day sem eru á Netinu eiga
að vera vettvangur unga fólksins til
að láta rödd sína og baráttu heyrast.
Böm á Islandi hafa einnig verið
dugleg á ári friðarmenningar og af-
náms ofbeldis. 19. september, á hefð-
Friðarfáni SÞ.
bundnum friðardegi Sameinuðu þjóð-
anna, stóðu þau fyrir svokallaðri
friðarmínútu í grunnskólum landsins.
Hugmyndin var að klukkan 12 á há-
degi þennan dag læsi kennari lítinn
friðartexta og síðan yrði þögn í eina
mínútu og friðarbylgja send um
heimsbyggðina. Ef til vill verður þessi
friðarmínúta að hefð í íslenskum skól-
um? Skýrslur og rannsóknir mann-
réttindasamtaka eins og Bamaheilla
og Amnesty Intemational hafa leitt í
ljós að börn em helstu fómarlömbin
þegar stríð geisa, líkt og í ljós hefur
komið undanfarið í bardögum ísraels-
manna og Palenstínumanna. Mál-
svarar þessara bama eru núna meðal
annars böm í öðmm löndum sem láta
sig friðarmál skipta.
Friðarbekkir í þúsund samtökum
víðsvegar um heiminn hafa á vett-
vangi One Day áorkað öðram Degi
friðar í sögunni, en hinn fyrri var
haldinn í 140 borgum og bæjum í
heiminum árið 2000. Sjá http-y/
www.oneday.net/cosponsors.htm.
Núna heita þessi böm því að rækta
friðinn með sjálfum sér og öðrum og
Reuters
Böm hvaðanæva í heiminum hafa undanfarin ár stuðlað að því að fyrsti dagur ársins sé Dagur friðar.
Böra í Bandaríkjunum eftir að
þingið lýsti 01/01/01 Dag friðar.
gefa þurfandi að borða og þannig er
ætlunin að þessi dagur verði í fram-
tíðinni (One Day of peace and shar-
ing). Böm í Reykjavík skomðu á önn-
ur börn á landinu að stuðla að því að
Dagur friðar yrði í hverju byggðar-
lagi, en ekki hafa enn borist fréttir af
því. En ef til vill tekst íslenskum böm-
um að áorka svipað því sem félagar
þeirra í Bandaríkjunum gerðu.
Bandarísk börn skrifuðu Bill
Clinton forseta bréf um Dag friðar og
hann sendi það með velþóknun áfram
til löggjafaþings landsins. Bömin
báðu um dag friðar, samúðarkenndar
og örlætis, dag án ofbeldis í Banda-
ríkjunum. Bömin fylgdu beiðni sinni
eftir og sömdu lag og texta „Peace
One Day“ sem þau sungu víða. Loks
um miðjan desember samþykkti
þingið Dag friðar í Bandaríkjunum
01/01/01 og verða bömin sem unnu af-
rekið heiðrað sérstaklega hinn 4.
janúar 2001. En það er ekki létt verk í
neinu landi að fá nýjan frídag sam-
þykktan.
Á Islandi er nýársdagur þegar frí-
dagur. Kveðjan „Eg óska þér árs og
friðar“ á enn betur við ef dagurinn er
helgaður friði, og hvetur borgarráð
borgarbúa til þess að hugleiða mik-
ilvægi friðar og friðarvilja 1 samfélagi
manna. Upphaf friðar í heiminum
hefst heima hjá sérhverjum einstak-
lingi og hveijum sem ber sigurorð á
eigin eirðarleysi. Framhugmyndin á
alþjóðaáratug friðarmenningar og af-
náms ofbeldis er að vinna að friði í eig-
in hjarta, á eigin heimili, í eigin bekk,
hverfi, borg, bæ eða sveit, landi, álfu
og loks heiminum. Áður en einstak-
lingur getur leiðbeint öðram verður
hann sjálfur að hafa öðlast það sem
hann ætlar að kenna.
í nemendahópi 6.E í Melaskóla
vaknaði sú hugmynd að í hverju sveit-
arfélagi á landinu verði a.m.k. einn
friðarbekkur sem muni svo hvetja til
að 01/01/01, eða fyrsti dagur nýs árs,
verði lýstur „Dagur friðar". Hópurinn
ritaði í kjölfarið Félagi grannskóla-
kennara og Sambandi íslenskra sveit-
arfélaga bréf um stuðning. Félögin
birtu áskoran þeirra á heimasíðum
síðum. Þar stendur m.a.
„Þá biðja þeir um að sá (friðar)
bekkur skori á sitt sveitarfélag um að
lýsa 1. janúar 2001 sem Dag friðar í
byggðarlaginu, og minnast þess með
einhveijum táknrænum hætti.“
ekkert fyrir brjóstið brenna
Samarin virkar fljótt.
Drukkiö viö of
mikium magasýrum
eöa brjóstsviöa,
eftir aö hafa neytt
of mikils matar,
kaffis eöa bjórs.
Friðarmínútan í september
INOKKRUM grunn-
skólum á landinu
var friðarins í heim-
inum minnst með
þögn í eina mi'nútu.
Var þetta gert á alþjdðafrið-
ardegi Sameinuðu þjóðanna sem
er þriðji þriðjudagur sept-
embermánaðar. Tillaga var um
að haga (friðar)athöfninni á
þennan hátt:
Klukkan 12 á hádegi (í hverju
landi) kunngerir valinn nemandi
í bekk eða kennari eftirfarandi:
„Við munum núna i nafni Sam-
einuðu þjóðanna leggja okkar af
mörkum á friðardegi aldamót-
anna, með því að sjá fagra veröld
í hljóðri minútu; heim friðar og
sældar öllum til handa.“ Þegar
minútan er liðin munum við
segja saman orðin: „Megi friður
ríkja á jörðinni." - „Þakka ykk-
ur fyrir að rétta hjálparhönd og
að vilja reisa heim varanlegs
friðar.“
Vonast var til að þessi gjörn-
ingur yrði a.m.k. fluttur af ungu
fólki í 32 löndum. Sums staðar
var einnig fleira uppi á ten-
ingnurn eftir að minútan var Iið-
in; bjöllum hringt, kveikt á kert-
um, sungið eða farið í göngu.
Vonast var til hér á landi að
sem flest skólabörn á landinu
gætu hugleitt frið þessa hljóðu
islensku minútu áþriðjudaginn.
Einnig er vonast til að þetta
verði að hefð í grunnskólum
landsins í tilefni af þessum degi
SÞ en þennan sama dag er
„Hlustum á börnin“-dagurinn
sem einnig er á vegum Samein-
uðu þjóðanna.