Skírnir - 01.01.1888, Blaðsíða 84

86
ÍSLAND.
beztu en íslendingar sjálfir, eins og það er fyrir oss að segja
það við írland. Og það lá betur við fyrir þá og var jafnvel
eðlilegra fyrir þá að segja, að heimastjórn væri sama og frá-
skilnaður en að segja, að ísland væri fátækt land og gæti ekki
liðið vel nema undir væng Danmerkur. Jeg vil lesa upp fyrir
þinginu nokkrar línur, sem jeg hef nýlega fengið frá merkum
íslendingi, sem jeg beiddi skriflega um hið síðasta í þessu efni.
Hann segir:
Samkomulagið mil!i þessara tveggja landa er nú langt um
betra en það var fyrir 1874. það er því að þakka, að stjórnar-
skráin hefur viðurkennt, að íslendingar séu þjóð fær um að
ráða sér sjálf. það er að þakka hinum sefandi áhrifum, sem
leiða af því, að geta stuðst við viðurkennd þjóðréttindi. f>að er
að þakka því, að athygli þjóðarinnar hefur snúizt frá æsingum,
sem urðu til þess að ala hjá þeim hatur, að hinum ýmsu mál-
um, sem miða að því, að koma upp landinu og efla framfarir
þjóðarinnar. Að hverfa aptur til hinnar megnu óánægju, sem rikti
á undan 1874 eða nokkurs sem líkist henni, er nú ómögulegt.
þessi ræða varð til þess, að haustið 1886 í septemberlok
kom aðsend grein í Times, sem hét «The political Crisis in
Iceland» (stjórnardeilan á íslandi). í henni'var sagt frá stjórn-
arskrármálinu, að fólk flykktist til Ameriku vegna hins pólitiska
ástands og fátæktar, sem væri Dönum að kenna að nokkru
leyti; þeir tækju 18% af Islendingum, þegar þeir lánuðu þeim
og vefðu þá skuldum. Greinin endar þannig: «óánægja er
megn í landinu og ef konungur skyldi beita neitunarvaldi sínu
móti nýju stjórnarskrárfrumvarpi, þá getur enginn sagt, hvað
afleiðingarnar verða».
Ritstjórn Times ritaði stutta grein um málið i sama blaði.
Dönum var ráðið að fara varlega í að brúka neitunarvaldið.
«Danmörk mundi baka sér leiðinlegt hatur, ef stjórnin reyndi
að beita valdi móti lftilli en merkilegri þjóð og afleiðing-
arnar mundu verða sorglegar fyrir landið ef íslendingar reyndu
að koma fram kröfum sínum með valdi. það er ekki hægt
fyrir hina dönsku stjórn að segja, hver missir Danmörku er i
því, að verða við óskum Islendinga i stjórnarskrármálinu, nema