Skírnir - 01.08.1910, Blaðsíða 177

Ritfregnir.
369
indráttum; hinum ótal mörgu smáatriðum og hugarblæbrigðum,
er kveða nánar á um meginatburðina — hvernig og hvers vegna
þeir gerist — verður aldrei komið í fult samræmi, ef skeyta á
saman úr mörgum kvæðum, en þau atriðin eru það einmitt, sem
gefa sögninni h'f og litu. Hvert kvæði er heild út af fyrir sig og
verður að skiljast og skýrast út frá forsendum sjálfs sín.
Þriðji meginþátturinn í rannsókn höf. er að kanna þjóðernisblæ
kvæðanna, að hve miklu leyti hann kunni að vera meingaður ónor-
rænum áhrifum. Eins og kunnugt er eiga sumar sagnirnar frá
öndverðu ætt sína að rekja til suðlægari frændþjóða og margir
hafa orðið til að halda því fram, að ljóðin beri þess menjar í
meira lagi, aðrir að þau hafi dregið mjög dám af vestrænum skáld-
skap. En höf. þessa rits kemst að þeirri niðurstöðu, að enda þótt
yrkisefnin standi frá fornu fari víða fótum undir, þá sé þau þó,
eins og þau koma fram í kvæðunum, orðin ramnorræn í raun og
sannleika, steypt í mót norræns þjóðernis, norrænna lífsskoðana,
norræns skapferlis og háttsemi. Þetta hefur að vísu margsinnis
verið tekið fram áður, en alt um það var engin vanþörf á að færa
ný rök fyrir því og vísa enn á ný öfluglega á bug þeirri þrálátu
viðleitni þýskra vísindamanna að gjöra norræn fræði að »deutsches
altertum«.
Til dæmis um efni og snið bókarinnar skal eg drepa stuttlega
á meðferð höf. á kviðunum um Helga Hundingsbana.
í 1. kap. rekur hann efni fyrri kviðunnar um Helga (H H I),
drepur á, hversu sagnabálkarnir um þá Helga og Sigurð Fáfnis-
bana eru skeyttir lauslega saman, og telur loks nokkur þeirra
atriða, er bera vott um óskyldleik þeirra frá upphafi vega. í k.
2—4 kaunar hann því næst Völs. kv. hina fornu (H H II) og ber
hana saman við H H I. Hann sýnir fram á, að erindin, sem til
hennar eru talin í cod. reg., só öll úr einu og sama kvæði, en ekki
úr tveim eða fleirum, svo sem Bugge og aðrir hafa haldið fram.
Sá misskilningur stafar frá lesmálsgreinunum, sem safnandiun hefur
skotið inn í til skýringar; efni þeirra hefur hann lesið út úr kvæð-
isbrotunum og jafnframt haft eftir minni stuðning af efnisþræðin-
um í H H I, en eigi notað neinar sérstakar heimildir aðrar; hann
hefur gert sig sekan í ýmislegri ónákvæmni, meðal annars skotið
inn atriðum úr H H I, sem óskylt áttu við sögnina, eins og hún lá
fyrir í H H II, t. d. viðureign þeirra Helga og Hundingssona; les-
málsgreinin (4), sem frá þeim atvikum skýrir, er þess valdandi, að
tSvo er að sjá í fljótu bragði, ef efni hennar er tekið upp í þráð-
24