Skírnir - 01.08.1915, Side 40

264
Um islenzka tímatalið.
manns, sem eg veit fróðastan hér á landi um gang him-
intungla og þá tölvísi, er þar að lýtur, en það er Eiríkur
prófessor Briem; á eg honum að þakka mörg góð ráð og
bendingar. Hann hefir svo — og aðrir góðir menn —
ýtt undir mig að gera alþýðu kunnar athuganir mínar og
útreikninga; en það var annars ekki ætlan mín, því að eg
hefl lítinn tíma haft aflögum í vetur til þessarar gaman-
vinnu minnar. Bið eg fornfróða menn virða á betri veg,
að eg dirfist að bekkjast til við ýmsar höfuð kenningar
þeirra um íslenzka tímatalið.
Frumgögn. Árið 45 fyrir Kr. burð hófst tímatal það
sem kent er við Júlíus Cœsar; það köllum við
gamla stí 1. Árið 15 8 2 gerði Gregorius páfl þá breyt-
ingu á gamla stíl, að fella skyldi niður 3 hlaupársdaga
framvegis á hverjum 400 árum; það er nú okkar tímatal?
og köllum við það nýja stíl og gekk hann í lög hér
á 1 a n d i árið 1 7 0 0. Var þá fetað yflr bilið inilli 16.
nóv. og 28. nóv.
»Sólin gengur sína leið, svo sem guð bauð henni«r
segir í gamalli vísu’). En sólin gekk ekki alveg eftir
g a m 1 a s t í 1. Þá voru (eins og ná) taldir 365 dagar í
árinu, en einum degi bætt við 4. hvert ár (hlaupár) eins
og nú, svo að árin urðu að meðaltali 365 74 dagur —
eins og enn gerist og gengur í almanakinu okkar að öll-
um jafnaði. En s ó 1 i n gengur ofurlítið öðruvísi. Milli
tveggja vorjafndægra líða að meðaltali 365 dagar b
stundir 48 mín. 46 sek. Almanaksárið, 365
dagar og 6 stundir, er því ögn of langt; munurinn
er 11 mín. og 14. sek. á ári. En það nemur heilum
degi (sólarhring) á 128 á r u m. Á dögum Júlíusar
‘) A.þ. 1914 bls. LXXXII. — Eg læröi þessa visu í æsku þsmnigr
„Tólf eru á ári tunglin greið, Til ber þrettán renni; Sólin gengur sína
leið, Svo sem guð bauð henni“. Var mér sagt að vísan væri eftir Björa
Gunnlaugsson, es engar veit eg söunur á því.