Skírnir - 01.12.1915, Blaðsíða 37

að geta byrjað sjálfstæða atvinnu heima á íslandi. Sval-
barð væri land fyrir þá. I Ameríku reynist vinnan stopul,
vinnulaununum stundum eytt í solli, svo framundan liggur
ekki annað en strit og fátækt. Á Svalbarði er vinnan
stöðug og ekkert færi á að eyða. Námufélög, sem stofn-
uð hafa verið í ýmsum löndum, hafa kastað eign sinni á
kolasvæðin. Norðmenn, Svíar, Rússar, Þjóðverjar, Eng-
lendingar, Amerikumenn og ef til vill fleiri eiga þar
námur.
Þú getur rétt til, að mörg þjóð muni ágirnast Sval-
barð. Það er fyrsta heimskautalandið, sem tekið er til
skifta. Þegar hvalveiðin var á þrotum, hugðu menn Sval-
barð vera einskis virði og engin þjóð kærði sig um það.
1870 gerðu Norðmenn kröfu til þess, en Rússar vildu ekki
viðurkenna eignarrétt þeirra. Norðmenn fylgdu málinu.
ekki fast fram, ef til vill af því, að sami lúa hugsunar-
hátturinn hafi ríkt þar og á íslandi, að menn megi ekki
seilast út fyrir landsteinana, meðan nokkur blcttur sé
ónotaður heima. Eftir aldamótin var svo málið vakið upp
á ný. Eftir að námugröftur byrjaði, heflr skortur laga og
framkvæmdarvalds verið mjög bagalegur. Námufélögin
deila um réttindi sín hvert við annað. Námumenn og
veiðimenn ganga hver á annars hlut, og menn geta yfir-
leitt leyft sér hvað sem vera skal. Nú hafa stórveldin
komið sér saman um að tívalbarð skuli vera »terra nullius«
þ. e. einskis land. Norðmenn vildu, að sér yrði falið að
halda þar uppi lögum og rétti, en þess var þeim ekki
unnað, af því búist var við, að þá fengju þeir of mikil
tök á landinu. í þess stað var sett þriggja manna nefnd
til að annast þetta, einn frá Noregi, annar frá Svíþjóð og
þriðji frá Rússlandi. Næsta nefndarfundi er frestað þang-
að til ófriðnum er lokið.
Auðvitað er þessi nefnd vandræðastjórn, og málið
hlýtur að fá annan enda. Að vísu gætum við ekki kept
um Svalbarð móti Norðmönnum eða Svíum. En nú eru
varla líkur til, að annari hvorri þessari þjóð verði unnað
eyjanna. Þar á móti er ekki óhugsundi, að okkur yrði