Skírnir - 01.12.1915, Page 70

406
Hægri og vinstri.
nú hefir sinni nætnrró
náð á »vinstra« eyra.
Hvernig stendur nú á þessari rótgrónu hneigð til að
taka aðra höndina fram yfir hina?
Um það hafa verið margar tilgátur og er óvíst enn
hver rétt er.
Skömmu áður en Thomas Carlyle dó, varð hann hand-
lama á hægri hendi og tók hann það mjög sárt. Hér eru
hugleiðingar hans 15. júní 1871:
»Einkennilegt er að sjá stöðu hægri handarinnar hjá
öllu mannkyni; líklega elzta mannleg stofnun sem til
er, óhjákvæmileg fyrir alla samvinnu manna. Hver sem
hefir séð þrjá sláttumenn, og einn þeirra örvendan, reyna
að vinna saman og hver ógerningur það er, hann hefir
verið vottur að einföldustu mynd þess, hvernig öll mann-
leg efni hefðu farið ut um þúfur, ef hægri höndin hefði
ekki fengið að ráða. Hefi oft hugsað um alt það — sá
það aldrei eins ljóst og í morgun er eg gekk út ósofinn
og dapur í sólskinsstorminum. Hve gamalt? Gamalt!
Mig furðar ef nokkur þ,jóð er svo menningarlaus að hún
kunni ekki þessi handaskil; enginn mannheimur gat byrj-
að án þess. Forn-Gyðingar o. fl. er rituðu frá hægri til
vinstri þektu þessa æfagömlu stofnun eins vel og vér.
Hvers vegna einmitt þessi höndin var valin, er spurn-
ing sem ekki verður svarað og ekki verður borin upp
nema sem eins konar gáta: á líklega rót sína í bardaga;
reið mest á að vernda hjartað og það sem því er næst og
halda skildinum með hendinni þeim megin«.
Fleiri hafa hallast að þessari tilgátu, en fremur virð-
ist hún óeðlileg.
Aðrir hafa reynt að finna úrlausnina með því að at-
huga hver munur væri á gerð hægri og vinstri helftar
líkamans.
Það hefir verið bent á, að hægri hliðin væri venju-
lega þroskaðri en hin vinstri. En þá er eftir að vita
hvort hún er það ekki einmitt vegna þess, að henni er
meira beitt. Líf'færin þroskast við notkunina.