Skírnir - 01.12.1915, Qupperneq 76

412
Bismarck.
ennþá. Sátu þeir nú að jafnaði í Schönhausen. Voru
þeir jafnan menn harðfengir og miklir fyrir sér og erfiðir
höfðingjum landsins. En er kjörfurstinn mikli kom til
sögunnar, urðu þeir fylgismenn Hohenzollern ættarinnar
og hafa verið það síðan. Löngu síðar en þetta varð var uppi
sá maður, er Karl Alexander von Bismarck hét, vel ment-
aður og bókmentavinur (1727—97). Hann átti fjóra sonu
og var einn þeirra Ferdinand, fæddur 1771. Hann var
fyrst í herþjónustu og bardögum, en settist síðan að búi í
Schönhausen. Hann kvæntist 180b og gekk að eiga Vil-
helmínu Mencken dóttur Anastasius Ludvigs Mencken,
ráðgjafa Friðriks Vilhjálms III. Yngsti sonur þeirra var
Otto von Bismarck, fæddur 1. apríl 1815. Sá sonur varð
einn af mikilmennum sinnar aldar.
I móðurætt höfðu verið ágætir mentamenn og vís-
indamenn mann fram af manni. Vildi móðir hans því
menta syni sína betur en títt var um aðalsmenn í sveit-
um, því að hún hugði hátt fyrir sonu sína og þótti ilt ef
þeir kæmust eigi til meiri metorða en að verða óbreyttir
liðsforingjar. Maður hennar var litill mentavinur, en lét
hana þó ráða þessu. Otto var því settur til rnenta. Hann
varð stúdent 1832. Ekki þótti hann neitt skara fram úr
til náms og varð hann 18. í röðinni af 20. Þó segir í
vitnisburði hans að hann sé allvel að sér og einkum snjall
á þýzka tungu Móðir hans fekk því enn til vegar snúið,
að hann héldi fram nánrinu og las hann í Göttingen.
Hlýddi hann á fyrirlestra unr lögfræði, heimspeki, sögu
og stjórnvísindi. Tvitugur tók hann heyrarapróf (»Aus-
cultator-examen«) 1835. Þá varð hann málaflutnings-
maður stjórnarinnar í Aachen. í Göttingen og Aachen
lék hann nokkuð lausum hala, drakk, spilaði og safnaði
skuldum, en komst þó klaklaust úr klípunni. Þótti hon-
um dauft að sitja yfir málsskjölum og varð skjótt leiður
á því. Og þá er hann fór í herþjónustu, 1838, hitti hann
rnóður sína dauðvona og bað hana leyíis að mega hverfa
úr þjónustu ríkisins og fara að búa. Veitti hún það og
þau bæði, foreldrar hans.