Skírnir - 01.12.1915, Síða 81

Bismarck.
417
sem að ofan segir, að fulltrúi Austurrikis Schwarzenberg
ætlaði sér að »auðmýkja Prússland og tortíma þvísíðan«.
Um viðureign hans við fulltrúa Austurríkis í sam-
bandeþinginu er sögð skrítla ein. Thun greifi úr Austur-
ríki var forseti og sat þá í grárri, stuttri treyju og tók
vestislaus við gestum, til þess að sýna hversu mjög hann
leit niður á hina sambandsþingmennina. Hann lét menn
og bíða lengi eftir sér, þá er tala vildu við hann. Þegar
Bismarck heimsótti hann í fyrsta sinn, tók hann við hon-
um með þeim hætti, að hann sat á skyrtunni með vindil
tippi í sér og tók kveðju Bismarcks án þess að standa
•upp og bauð honum eigi til sætis. Og í stað þess að heim-
sækja hann aftur, sendi hann nafnspjald sitt. Með þessu
vildi hann sýna, hversu djúpt Vínarstjórnin fyrirliti minni
ríkin jafnvel Prússland. En er Bismarck kom til hans
næst og alt fór á sömu leið, þá fór Bismarck líka úr
frakkanum, tók sér stól og kveykti í vindli. Hinn leit á
hann stórum augum, en lét sér þetta að kenningu verða.
í öllu öðru var árvekni Bismarcks hin sama, er verja
skyldi hag Prússlands. Einkum voru afskifti hans af toll-
málinu affararík. Árið 1834 hafði Prússland gert 20 ára
tollsamband við 18 þýzk riki, og varð það þeim hinn
mesti hagur. En auk þess leiddi þar af að þessi riki færð-
ust í nánari afskifti og samband og að erfitt varð að skilja
þau aftur. Austurríki vildi endilega komast í tollsamband-
ið, en Prússum var þvernauðugt að hleypa þessum keppi-
naut þar inn. Einkum vann Bismark kröftuglega móti
því. Var hann sendur i þeim erindum til Vínar að semja
ium hluttöku Austurríkis í sambandinu, en ónýtti alla samn-
inga. Fór svo að lokum, að Austurríki lét sér nægja
verzlunarsamning, en hið gamla tollsamband var endur
nýjað og bætt í það fleiri smáríkjum 1853. Bismarck sýndi
enn glöggskygni sína í því, að halda því fast fram, að
Prússar sæti hjá í Krímstríðinu (1855) og varð það úr.
Hér yrði oflangt mál að telja alt og tína, en í stuttu máli
sagt, stóð hann alstaðar á verði fyrir Prússa og misti
aldrei sjónar á sínu mikla takmarki: Sameinað Þýzkaland
27