Skírnir - 01.12.1915, Síða 87

Bismarck.
423
þau senda her til Slesvíkur. 2. Landið yrði þá sett undir
stjórn yfirforingjans. 3. Ef til ófriðar drægi skyldu þessi
dvö ríki ráða högum hertogadæmanna, þar á meðal ríkis-
erfðaréttinum. Danir neituðu, og kom þá upp stríðið 1864.
Sem kunnugt er máttu Danir eigi við tveim stórveldum,
og má eigi hallmæla þeim fyrir það. Þeir börðust af hinni
mestu hreysti, en máttu eigi við margnum. En þeir áttu
kost á sættum fyrir milligöngu Engla. Þeim stóð til boða
að skifta Slesvík eftir þjóðernum. Var það tillaga Engla
að þeir fengi Slesvík (borgina), Husum, Bredtstedt, Flens-
burg, Tandern, Apenrade (Aabenraa) og Hadersleben
(Haderslev). Þetta vildi Bismarck ekki en lagði til aðra
merkjalínu: Flensborg—Bredtstedt eða Apenrade—Tandern.
En þetta vildu þeir eigi þekkjast. í friðinum í Vín 30.
október 1864 létu Danir hertogadæmin af hendi.
En smámsamán dró nú til fjandskapar með Prússum
og Austurríkismönnum og stafaði að nokkru af hertoga-
dæmunum. Dró að síðustu til ófriðar 1866. Urðu Prúse-
ar sigursælir, og sást nú, að eigi var heraukinn ófyrir-
synju né endurbæturnar á fyrirkomulagi hans. Og þá er
Prússland hafði náð hertogadæmunum, þá fengu þeir her-
skipahöfnina í Kiel og tækifæri til þess að gera skurðinn
mikla. En er séð var með vissu að Austurríki mundi
bíða lægra hlut, reyndi Kapoleon að miðla málum og fór
svo, að friði varð á komið. Raunar var konungur ófús
rtil friðar nú, en Bismarck kunni sér hóf. Hann sá engan
hag að því, að koma Austurríki á kné, heldur þótti hon-
um nægja að fá til handa Prússlandi það sem hann ósk-
aði. Friður var nú saminn og var þar í tilskilið: Aust-
urríki skyldi engi lönd missa, nema Feneyjaríki. Það átti
Italía að fá, því að hún barðist með Prússum. A Italía
Prússum mikið að þakka. Austurríki samþykkir að rofið
verði þýzka sambandið, lofar að láta afskiftalaust, þótt
Prússland komi á stað ríkjasambandi fyrir norðan Main,
og suðurríkin stofni annað samband og enn þótt gott
sé í frændsemi þessara sambanda. Keisarinn i Austurríki
fær Prússa konungi í hendur rétt sinn til Slesvíkur og