Skírnir - 01.04.1916, Side 52

164
Þegnskylduvinna.
[Skírnir
vinnuskeiðið, og einnig þeir, sem ætla að gefa sig að síld-
arvinnu, en svo fari það eftir atvikum um aðra, nema
námsmenn, sem eigi hafa nema 3—4 mánaða sumarleyfl.
Þá verður að taka á bæði vinnuskeiðin, síðari hluta
þess fyrra og fyrri hluta hins síðara. Að sjálfsögðu verð-
ur þó landsstjórnin að hafa óbundnar hendur með skrá-
setninguna, eftir því sem þörf krefur. En gæta ber henni
allrar þeirrar nærfærni, sem unt er í þessu efni.
Ef þegnskylduvinna kemst á, sem treysta verður, þá
getur eigi komið til mála að kalla þegar á fyrsta ári alla
þá, sem eru 24 ára, svo að þeir náist í vinnuna á sínu
25. ári. Það gæti oft verið þeim óbærilega bagalegt, enda
ranglátt, að þeim veitist eigi jafnt sem öðrum þátttakend-
um kostur á því að velja um aldursár til vinnunnar. Þeg-
ar því þegnskylduvinna byrjar, álít eg sjálfsagt, að allir
séu lausir við hana, sem eru 22 ára eða jafnvel að rétt-
ara sé að fara niður að 20 ára aldri, nema mennirnir af
fúsum vilja bjóði sig fram til vinnunnar. Það skiftir litlu,
þótt menn þessir sleppi frá þegnskylduvinnu. En miklu
skiftir að sanngjarnlega og gætilega sé af stað farið. Kem-
ur þetta í veg fyrir, að ofmargir hrúgist að vinnunni í
byrjun, eða fjöldamörgum yrði að neita um skrásetningu,
sem hvorttveggja gæti haft slæm eftirköst.
Þegar þegnskylduvinnan er komin á fastar laggir, tel
eg víst, að ekki verði það nema undantekningar, að kalla
þurfl menn til vinnunnar. Flestir munu sjálfkrafa bjóða
sig fram um og innan við tvítugsaldurinn, og flestir svo
ungir, sem leyft er. A síðasta þingi var ráðgert að hafa
aldurstakmarkið að neðan 17 ár. Eg hafði í byrjun helzt
hallast að því að hafa það 18 ár. Að sönnu miðaði eg
við 16 ár í Andvararitgjörð minni 1908, af því að eg áleit
það byrvænlegra. En við það síðan að veita fjölda af
unglingum eftirtekt, með þetta fyrir augum, hallast eg að
því, að 18 ára aldurstakmarkið að neðan sé heppilegast,
þótt eg geri það eigi að kappsmáli.
Þótt hagkvæmt sé, að menn læri rétt vinnubrögð sem
yngstir, og suma geti skift miklu að geta leyst þegn-