Skírnir - 01.04.1916, Page 105

Skírnir]
Utan úr heimi.
217
boðið, að ófriðarkornfélagið í Berlín skyldi hafa á hendi allan kornvöru-
innflutning til Þyzkalands og úlíka tilhögun var komið á smjör-og
búfjárinnflutning. Sökum þessa einkainnflutnings á vör-
um hætti öll samkepni þyzkra kaupenda á útlendum mörkuðum og
verð á iunfluttum vörum lækkaði. Drjúgan þátt í
þessu verðfalli átti einnig, að nú var hægt að fá vörur frá Balkan-
skaganum, og að þessi tilhögun var í sambandi við álíka tilhögun
í Austurríki. Kíkið gat uú haft eftirlit með voru-
innfutninginum.
I sambandi við þetta standa tilraunir ríkisins að koma á e f t i r-
liti með peningaverzluninni við útlönd til þess
að geta lagfært víxilgangverðið og gert það stöðugra. I lok janúar
fengu nokkrir stórbankar peningaeinkaverzlun við útlönd.
Bíkisbankinn hefir eftirlit með því, hve hátt víxilgangverðið er
ákveðið. Sórhver maður sem kaupir víxla á útlönd, verður að skýra
frá, til hvers hann ætli að nota þá, og ríkið gefur ekki kaupaleyfi
ef ekki þykir hentugt, hvernig kaupandi ætlar að nota víxlana.
Til að vera undirbúnir þegar friður kæmi höfðu þýzkir vöruinnflyt-
jendur sem só keypt vöruefni, sem áttu að afhendast þegar eftir
að ófriðnum væri lokið og námu þessi kaup eingöngu í Bandarfkj-
ainum rúmum 100 miljónum marka. Álitið er, að þetta hafi átt
mikinn þátt í gangverðshruninu cg ríkið vildi koma f veg fyrir
frekari kaup. Ennfremur vildi ríkið tálma þvf, að flutt væri inn
mikið af munaðarvörum. Ekki er enn unt að dæma um, hver
áhrif einkaverzlun þessi hafi á víxilgangverðið, en gróðabrallinu
vegna verðbreytinganna er hætt.
I viðskiftum Þyzkalands og Norðurlanda hefir vanalega verið
notaður markvíxillinn, en í seinni tíð eru Þjóðverjar oft farnir að
heimta krónuvíxil, sem er stóðugri f verði og hærri. Þetta
er líka gert til þess að geta haft áhrif á gangverð krónuvíxilsins,
því að þegar hann er notaður, verður aðalmarkaðurinn á
krónum < Þyzkalandi og gangverðið á honum sett þar,
en þegar markvíxillinn er notaður er markaðurinn á Norðurlöndum
og verðið sett af bönkum hór. Á þenna hátt gætu einkaleyfis-
bankarnir þýzku að miklu leyti ráðið víxilgangverðiuu á
Norðurlönd.
I byrjun febrúar eru nú komnar fram enn nyjar atgerðir til
þess að koma lagi á greiðsluviðskiftin og víxilgangverðið. Þýzku
iðnsamböndin (Kartel) höfðu um tíma heimtað hærra útflutnings-
verð á vórum sfnum en áður og krafist að verðið væri reiknað í
gulli. Nú hefir þýzka stjórnin ákveðið lágmarksverð á jms-
-um útflutningsvörum, t. d. járni, stáli, sinki, kolum og
anilínlitum (sem Þjóðverjar geta einir gert og því ráðið verði).
Yerðið er oft margfalt hærra en verð það, sem áður hefir verið, og
auk þess er krafist aðútlendir kaupendur gjaldi mark-
i ð með ákvæðisverðiþ. e. a. 8. reikniugseiningin só gull en
ekki víxilgangverðið, sem fallið hefir. Þessi tilraun miðar að því
að láta útlendinga gjalda hækkun á gangverðinu og velta nokkrum