Skírnir - 01.04.1916, Page 97

Skírnir]
Utan úr heimi.
209'
peningum en fyr, að auka útflutning og minka neyzluna í landinu,
hve erfitt sem það kann að verða.
Einnig getur hent, að bæði lánsmiðill og gull falli'
í verði í samanburði við vörur, efframleiðslan
í heiminum hefir minkað að mun. Það hefir því að eins
áhrif á víxilgangverðið, að framleiðslutapið lendi misjafnlega þungt
á löndunum.
3. Yms ráð eru til að hafa áhrifágreiðslu-
viðskiftin og víxilgangverðið, og má sórstaklega nefna
breytingu á vöxtunum í landinu, sérstaklega forvöxtunum, víxla-
pólitík og lán í útlöndum. Bankarnir, sem eru drotnar atvinnu-
lífsins, eiga að gera þessar ráðstafanir. Því betur stæðir sem bank-
arnir eru, þess meiri áhrif geta þeir haft á greiðsluviðskiftin og
þar með á alt atvinnulíf þjóðariunar. Einkum verður þetta hlut—
verk seðlabanka landsins, og því öflugri sem hann er, þess meiri
áhrif getur hann haft í þessu efni.
Ef forvextirnir eru hækkaðir, verður arðvænlegra fyrir
útlendinga að kaupa langa v/xla á landið, því að þeir falla fyrst í
verði og gefa þess vegna hærri vexti ef menn eiga þá þangað til
gjalddagi er kominn. Eftirspurnin eftir löngum víxlum á heima-
landið eykst og þeir hækka í verði. Vegna forvaxtahækkunarinnar
verða peningar dýrari í heimalandinu og menn minka innflutning
frá útlóndum. Víxlar á útlönd falla því í verði vegna minni eftir-
spurnar. Ef forvextirnir eru lækkaðir, mundi það hafa gagnstæð
áhrif, lækka víxilgangverðið á heimalandið, hækka víxilgangverð
á útlönd.
Bankarnir eiga vanalega inni í hlaupareikningi
hjá útlendum bönkum, og þegar þeir selja víxla á útlönd,
gefa þeir vanalega út víxil á þessa inneign. Ef þeir kaupa víxla,
sem greiðast eiga í útlöndum, láta þeir vanalega greiða víxilupp—
hæðina iun til viðskiftabanka síns í útlöndum. Þegar skuldir til
útlanda eru miklar, eru því þessar inneignir miklar. Ef á þarf að
halda, geta bankarnir þá fengið um hríð að gefa út víxla á útlendu
bankana, þó að þeir eigi þar ekki inneignir. Á þenna hátt geta
bankarnir komið á jafnvægi um hríð milli tilboðs og eftirspurnar
eftir víxlum á útlönd.
Bankarnir eiga einnig vanalega birgðir af útlendum
verðbrófum, og þegar greiðsluviðskiftin við útlönd eru óhæg
(heimalandið í skuld), geta þeir selt verðbrófin í útlöndum og komið
á jafnvægi milli tilboðs og eftirspurnar eftir víxlum á útlönd.
14