Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Blaðsíða 41

41
Af því að eg hefi hér að ofan minzt á hörga, og Njörðr sýnist
hafa verið dýrkaðr í þeim ásamt hofunum, skal eg fara um þá fá-
einum orðum samkvæmt þvi sem eg hefi áðr sagt í Árb., i. h.,
bl. 89—92. Eg get ekki hugsað mér, að neinum hefði getað kom-
ið til hugar að hafa lýsingarorðið hátimbraðr um stall eða altari, sem
hlaðið væri upp af torfi eða grjóti, þvíað það á þar alls ekki við
og væri beinlínis villandi, og hœgt hefði verið, að hafa annað orð,
sem ekki þurfti að misskilja. Að brenna hörga segði heldr eng-
inn, ef hörgrinn hefði eigi verið úr tré, eða einhverju, því sem
brunnið gat, heldr einungis úr almennu grjóti. Enginn getr sagt
um grjóthrúgu, grjótbekk, grjóttótt þaklausa eða hlaðna úrtorfiog
grjóti, eða grjótvörðu, eins og gerist, að þetta sé hátimhrað. þ>ó
er það sagt um hörginn bæði í Hávamálum og Grímnismáium. þ>essi
ágætu kvæði munu þó eigi vera eftir sama höfund, og er því ó-
líklegt, að báðir höfundar kvæðanna hefði vilzt á þessu. Enginn
landi; þeir langfeðgar vóru frændr Ingólfs ; hann fann fyrstr manna Ameríku,
þegar hann ætlaði til Grœnlands að leita föður síns, sem hafði farið með
Eiríki rauða, er hann fór að byggja Grœnland. Bjarni var utan, er faðir
hans fór; enn enginn þeirra skipverja hafði komið í Grœnlandshaf. Lagði
þá á þoku og norrœnu, og viltust þeir langt suðr í haf; enn er veðr birti
og sól sá, sigldu þeir til baka og fundu þá lönd eða austrströndina á
Ameríku; enn ekki kómu þeir þar á land. Leifr Eiríksson hinn heppni,
sem og var fœddr og upp alinn á Islandi, eins og öll böm Eiríks rauða, fór
síðan að leita landanna og fann Vínland og kannaði víða, og var þar einn
vetr. Síðan fór porvaldr Eiríksson til Vínlands og féll þar í bardaga við
skrælingja; enn skipverjar fóru aftr eftir að hafa verið þar einn vetr.
porsteinn Eiríksson bjóst þá til Vínlands, enn varð aftrreka til Grœnlands.
Síðan fór porfinnr karlsefni til Vínlands; hann var fœddr og upp alinn á
íslandi og af ætt Höfða-þórðar. Hann hafði margt manna á skipi og kon-
ur með og eitthvað af fénaði. Hefir hann líklega ætlað að byggja þar.
Hann var þar einn vetr, enn fór í burt aftr af ófriði við skrælingja. Helgi
og Finnbogi, íslenzkir menn og ættaðir af Austfjörðum, fóru síðan til Vín-
lands og Ereydís Eiríksdóttir. þau höfðu konur með og tvö skip. þau
vóru þar einn vetr; enn Ereydís réð þeim brœðrum bana og skipverjum
þeirra, og fórst því fyrir að byggja landið. (Eiríks saga hins rauða og þor-
finns saga karlsefnis i Orönlands historiske Mindesmærker, 1. b)% þannig
vóru þá farnar sex ferðir til Ameríku, það menn vita, af fornum íslending-
um í endi tíundu aldar og byrjun elleftu aldar; enn eigi tókst að byggja
þar, að því er sögur fara af greinilega, sökum ófriðar við skrælingja. Ari
son Más á Eeykhólum varð og sæhafi til Hvítra manna lands, og náði eigi
þaðan brott að fara; enn var þar vel virðr, Ln. 2. p., 22. k., 129. bls. Mest
er þó vert um, sigling Guðleifs, sonar Guðlaugs hins auðga úr Straumfirði.
Hann fór frá Islandi kaupferð til Dýflinnar á írlandi; enn er hann fór til
baka, fékk hann austanveðr og la"ndnyrðinga, og rak langt vestr í haf til
Ameríku, og sigldi þaðan til Dýflinnar áýrlandi um haustið, Eyrb. s., 64.
k., Leipzig 1864, 119.—122. bls. Frá Irlandi hinu mikla til Dýflinnar á
Irlandi er hátt á áttunda hundrað mílna, og hafi hann siglt þaðan eða þar
á milli, er það hin mesta sigling, er menn vita til að nokkur maðr hafi siglt,
áðr enn compás var fundinn, þegar fara skal yfir reginhaf.
3 b