Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1883, Blaðsíða 40

4o
ekki áðr, því bæði í Gíslas. og Sturlungas. er hann nefndr Arnar-
fjarðarbotn. Nú kem eg þá aftr til Gíslas. mns. bl. 8: „Bjartmár
hét maðr, er bjó í Arnarfirðe, inn í Botni; enn kona hans hét þ>uríðr,
ok var Hrafnsdóttir, af Ketilseyre úrDýrafirðe; enn Hrafn var son
Dýra, er fjörðinn nam“..............„Bjartmár var son Ans rauð-
felds, Grimssonar loðinkinna, bróðir örvar-Odds, Ketilssonar Hængs,
sonar Hallbjarnar hálftrölls. Móðir Áns rauðfelds var Helga, dóttir
Áns bogsveigis“. Hér ber Gíslas. alveg saman við I.andn. s. enn
hún telr ætt Áns lengra. f>etta nafn „botn“ er ekkert bœjarnafn,
heldr einungis nafn á fjarðarbotninum, nefnil. að hann bjó í botn-
inum á Arnarfirði; þetta sýnir ms. bl. 91 : „Maðr er nefndr Bjart-
márr. Hann komúttil íslands í Arnarfirði, ok byggði bœ þann, er i
Eyjil hét; þat er í Arnarfjarðarbotni^, nú er ekki þessi bœr til, og
nafnið er týnt. Fyrir sunnan Borg rennr lítil á ofan í fjörðinn,
sem heitir Mjólká; önnur á stœrri rennr ofan i miðjan botninn á
Arnarfirði eða litlu sunnar, og heitir hún Hófsá eða Hópsá. Ká-
lund, bl. 565, heldr að bœrinn Eyja hafi staðið hér, og að Eyjar-
nafnið hafi komið af þessu svæði, sem er millum ánna, enn hann
segir þó, og það er satt, að þetta land líkist ekki eyju; hann mun
þó ekki meina, að bœrinn Eyja hafi beinlínis staðið þar sern Borg
stendr, og nafnið hafi umbreyzt, heldr að alt Eyjarland hafi lagzt
undir Borg, því hann segir, að Borg hafi sjálfsagt uppsvelgt Eyju,
(„har utvilsomt opslugt“), er.n að Eyja hafi þó staðið í þessu landi
millum ánna; bœjarnafnið Eyja gæti heldr varla hafa umbreyzt í
Borg, því hún dregr nafn af fjallshnjúk þar upp undan, sem heitir
Borg. Eg er sannfœrðr um, að bœrinnEyja hefir aldrei staðið hér,
því þetta mikla svæði millum ánna er svo ólíkt eyju sem vera má;
þau dœmi eru nær óteljandi á landi hér, sem ár, gil og lœkir
koma úr fjöllum ofan og til sjávar, enn það land sem kann að vera
millum þeirra er þó ekki kallað eyja, sem ekki er heldr við að
búast, nema ef vera kynni, bæði að svæðið væri mjög lítið, og þar
að auki hefði einhverja sérstaka vissa lögun, enn þannig hagar hér
ekki til. f>að er mjög svo auðséð, að bœrinn Eyja, þar sem Bjart-
már bjó, hefir staðið nær upp frá miðjum Arnarfjarðarbotni; þar
skamt upp frá fjarðarbotninum sést fyrir miklum og breiðum móa-
rústum, enn tóttir verða ekki deildar, því þetta er svo gamallegt,
nema i einum stað sést tótt, sem verið hefir eitthvert úthýsi, enn
bœjartóttirnar eru neðar. Eyjarnafnið hefir bœrinn fengið af þvi,
að áin hefir klofið sig þar langt upp frá, og hefir runnið bæði fyrir
norðan og sunnan bœinn; nú rennr áin öll i nyrðri farvegnum, enn
hinn farvegrinn er þó skýr og glöggr; eg fór þangað upp sem
áin hefir skift sér, og er það auðséð, hvernig hún hefir hlaðið fyrir
sig, þegar hún tók að renna öll að norðanverðu. Áin hefir komið
nær saman aftr að neðan, áðr enn hún rann út í fjörðinn, og myndað