Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1883, Blaðsíða 52

52
154 ; Hút. bl. 156 og 174. Upp með ánni í gljúfrunum fann eg
enga hellisskúta, sem hentugir hefði verið fyrir leyni ; það örugg-
asta var, að hafa fylgsnin grafin í jörð ; hefði ekki þannig verið,
og nokkur vegsummerki hefði sézt ofan jarðar, myndi fylgsnin
hafa fundizt, svo oft sem sögurnar tala um, að Eyólfr grá leitaði
að Gísla um skóga alla við marga menn, og fann ekkert. £>að
mun því ekkert efamál, að hér eru fundin þau tvö fylgsni Gísla,
i það minsta sem Ms. talar um.
Frá ánni á móts við Auðarbœ og upp að fylgsninu eru 120
faðmar, og frá fylgsninu og upp á kleifarnar eru 28 faðmar ; af
kleifunum og upp á Einhamar eru og 120 faðmar ; eg hefi táknað
alla þessa leið með punktum, sem eðlilegast er, að Gisli hafi síð-
ast farið, pl. II. mynd 1. Eg skal geta þess, að fylgsnið hefir
orðið heldr langt frá kleifunum á myndinni, i hlutfalli við millibilið
á hinum stöðunum. Kleifarnar eða þar, sem Gísli hefir staðið og
varizt, eru þvert yfir 15 fet, pl. II. mynd 2. f>egar horft er á
myndina þannig, að stafirnir undir snúa rétt fyrir, þá er uppgang-
an eða skarðið til hœgri handar, enn Snorralœkr vinstra meginn.
Nú skal eg þá að siðustu bera saman það, sem báðar sög-
urnar segja um vig Gísla, við ransóknirnar eða það sem að fram-
an er sagt, og þá sýna fram á, hvar hvor sagan fyrir sig kann að
komast réttara eða nákvæmara að orði.
Mns. bl. 67—71: „Nú er Gísli heima þat sumar, ok er nú
kyrt. Síðan kemr sumarnótt síðasta. þ>á er þess getið, að Gísli
mátte ekke sofa, ok ekke þeirra þriggja. Veðre var þann veg
farit, at var á logn mikit—hélufall var ok mikit. þ>á kvezt Gísli
vilja fara frá húsum ok til fylsniss síns, suðr undir kleifarnar, ok
vita, ef hann mætte sofna. Nú fara þau öll, ok eru þær í kyrtl-
um, ok draga kyrtlarnir döggslóðena. Gísli hafðe kefle ok reist á
rúnar, ok falla niðr spænernir. fau koma til fylsnisins. Hann
leggst niðr, ok vill vita, ef hann gæte sofit; enn þær vaka. Rennr
á hann svefnhöfgi, ok dreymir hann, at fuglar kæmi í húsit, er
læmingar heita; þeir eru meire enn rjúpkerar; ok létu illiliga, ok
höfðu volkazt í roðru ok blóðe. þ>á spurðe Auðr, hvað hann hafðe
dreymt — „Nú voro enn ekki svefnfarar góðar“. Gísli kvað vísu :
Mér bar hljóm í heimi“, o. s. frv. Yfir ána hafa þau Gísli getað
stað, nefnil. að Gísli hafi kastað öxinni í fossinn, því vegrinn er svo langr
frá honum og upp á kleifarnar; enn þessi saga sýnir þó það, að menn hafa
vitað, að kleifamar vóru við ána, og er það þá samkvæmt því, sem
reynslan varð. Margar sögur eru til um Gísla, bæði í Arnarfirði og Dýra-
firði, sem líkar eru munnmælasögum um Gretti Ásmundsson, sem víða
eru til hér á landi, sem kunnugt er; Gísli Súrsson er þeirra fornaldarhetja
þar vestra.