Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Page 14

16
að hér væri átt við Þingvallabæ1), eða (1883) vissan völl á þing-
staðnum2 3); og sömu skoðun hefir Guðbr. Vigfússon látið i ljósi í Orig.
isl. I., bls. 416 (»Tingwald kirk or homestead«), en ekki virðist oss
veruleg ástæða til að skilja orðið »Þingvöllur« hér á annan veg en
víða annars staðar í Grágás, sem eiginnafn á þingstaðnum. Staðurinn
er að vísu oft á síðari öldum (eftir 1600) nefndur Þingvellir, sem
kemur líklega af því, að völlurinn er ekki allsendis óslitinn.
Það má ganga að því vísu, að menn hafi um fátt annað hugs-
að eða rætt en dómana og rnálin, sem i þá áttu að koma, eftir að
dómar voru farnir út til ruðningar og svo lengi sem þeir sátu úti.
Um dómruðninguna sjá 25. kap. þingskþ.8).
Næsta dag, sunnudaginn hinn fyrra íþingi átti lögréttan, svo
sem sagt var hér að framan, að fara út; segir svo í lögréttuþætti4)
»lögretta scal ut fara drottins daga báða i þingi. oc þing lavsna
dag oc a vallt þess i mille er logsogo maðr vill eða meire lutr
manna. oc i huert sín er menn vilja ryðia logrétto*. Þessi dagur,
sunnudagurinn, var því hinn fyrsti af hinum lögákveðnu 3 dögum,
er lögréttan skyldi koma saman til fundar. Ekki er ákveðið hvenær
dagsins hún skyldi koma saman; mun lögsögumaður hafa ákveðið
það í samráði við goðana, en líklegt er þó að einhver viss tími dags-
ins hafi verið venjulegur samkomutími, og þá sennilega dagmál.
Þótt engin ákvæði séu nú til um að lögsögumaður skyldi láta hringja
er lögrétta skyldi út fara, virðist það þó líklegt að svo hafi verið.
Helztu störfin í lögréttu þessa daga voru að »rétta lög og gera ný-
mæli,« veita sýknuleyfi og önnur leyfi og undanþágur. Það sést ekki
með vissu, hvorki af sögunum né lögunum, hvar lögréttan hefir setið
í fornöld, og munnmæli eru engin til áreiðanleg um hvar hún hafi
verið þá, né heldur nokkrar fornar byggingarleifar á þingstaðnum
er sýni það. I upphafi lögrþ.5) er að eins ákveðið þessu viðvíkjandi
að lögréttan skuli »sitia i þeim stað a valt sem lengi hefir verit«.
Af sögunum, Nj. s. 144.—45. kap., ölkofraþætti og Sturl., Isl. s.
104. k. má þó með vissu sjá að lögréttan hefir verið á völlunum
(neðri), þ. e. fyrir austan og norðan ána, milli hennar og Kastalanna6).
Hafa þar verið pallar þeir 3 til að sitja á, líklega í hring, hver fyrir
utan annan, sem ákveðnir eru i upphafi lögrþ., »svo víðir að rúm-
‘) Sjá útl. hans á Grágás, 64. bls.
’) Skhb., reg. bls. 708.
3) Kb. 46.—50. bls.; sbr. Skhb., reg., 662.-63. bls.
‘) Kb. I., 211.-217. bls.
s) Kb. I., 211. bls.
‘) Sjá I. B. I, 119.-122. bls.