Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Blaðsíða 62

64
Ásinn, fyrir ofann móann, er suðurhorn á hraunlausri landspildu, er
liggur milli austurhluta og vesturhluta Grábrókarhrauns. Spildan er
eintómir balar og lautir, grasi og skógi vaxin. En grjót gægist víða
út. Hún nær upp undir Grábrók. Það er eldgígur í tvennu lagi og
er hinn eystri miklu stærri. Ur honum heíir austurhraunið komið;
það er helluhraun bungótt og lægðótt, grasi og skógi vaxið víða,
svo takmörkin railli þess og hraunlausu spildunnar eru ekki glögg
í fljótu bragði. Gæti eg trúað að það hraun væri eldra enn íslands
bygging, án þess eg fullyrði neitt um það. Á Grábrók sjálfri sést
ekki annað en að báðir gígarnir séu jafn ungir. Mun eldri gígurinn
hafa ælt leðju utan á sig þá er hinn yngri brann. Vesturhraunið
hefir komið úr hinum minni, vestari gíg. Það er unglegt, hefir eigi
gróður nema grámosa, utan hvað skógur er farinn að teygja sig upp
í brúnir þess hér og hvar, og er það aðeins byrjun. Það beygir sig
að norðan og vestanverðu utan að hinni hraunlausu spildu, sem Kið-
húsamói er syðst í. Hefir það gengið þar svo nærri, að mér þykir
ólíklegt, að bær hefði verið settur þar, eftir að það kom. Svo kreppir
það að. En líklegt er að þar, sem það liggur nú, hafi áður verið
engi meðfram vatninu og ánni. Og þá gat hér verið góður bær,
áður en það kom. En full orsök var til, að hann legðist í eyði þá
er það kom. — Bæði liraunin heita einu nafni Grábrókarhraun.
Að þessu athuguðu leyfi eg mér að geta þess til: að Ottarsstaðir
hafi verið þar, sem nú heitir Kiðhúsamói (Sigui'ðui' á Haugurn hefir
skýrt tildrög þess örnefnis); og að vesturhraunið hafi brunnið þá er
Ottarr bjó þar og þess vegna hafi þeir feðgar flutt bygð sína þaðan
að Hreðavatni.
B r. J.