Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Blaðsíða 46

48
hann var fulloröinn, þangað hafSi hann ferSast til aS mannast og metit-
ast. Dvaldi um tíma í Tríer og síSan (um 372) í Aquileia. ÞaSan fór haun
til Litlu-Asíu, ferSaSist þar um, en veiktist hættulega í Antioohíu, tók
sinnaskifti, og ásetti sér aS leggja veraldleg vísindi á hylluna. Hann lagS-
ist því næst út 374 á eySimörkinni viS Chalkis, lifSi þar í 5 ár sem ein-
setumaSur og lagSi á sig margskonar þrautir til betrunar sór, meSal ann-
ars tók hann þá fyrir aS læra hebresku, sem honum þótti hertilega ljótt
mál. 379 tók hann prestsv/gslu og fór síöan áriS eftir til MiklagarSs og
tók aftur til vísindalegra starfa, lagSi út á lati'nu veraldarsögu Eusebíusar
og samdi áframhald af henni. 382 kom hann aftur til Rómaborgar og
tókst þar á hendur aS ósk vinar síns, páfans, Damasusar fyrsta, aS endur-
skoSa og lagfæra hina latnesku biblíuþýSingu. Hieronymus lagSi þá alt
Gamla testamentiS út aftur eftir hebreska frumtextanum og varS nú þýS-
ing hans aS mörgu leyti frábrugSin hinni fyrri (Itala), sem gerS hafSi veriS
eftir gríska textanum (Septuaginta). BakaSi þetta honum mikla óvild og
úlfúS, en aS lokum bar þýSing hans sigur úr býtum og varS talin jafn-
góS frumtextanum; hefir hún ein síSan haft áreiSanlegleikans helgi á sór
meSal rómvesk-katólskra þjóSa og nefnist Vulgata (þ. e. hin almenna).
H. bjóst viS aS verSa páfi, er Damasus dó (384), en er þaS fórst fyrir,
hvarf hann (385) aftur til Litlu-Asíu og Egyftalands, og settist aS á næsta
ári í Bethlehem, setti þar á stofn munkaklaustur, og annaS fyrir nunnur,
og lifSi þar viS margskonar ritstörf þaS sem eftir var æfinnar, dó 30. sept.
420. Hann er talinn einn hinn lærSasti meSal kirkjufeSranna, og þýSing
hans og skýringar á biblíunni hafa ævarandi gildi. Rit hans komu út í
15 bindum í Feneyjum 1767—72. Sagan segir aS Damasus páfi hafi gert
hann aS kardínála, og þessvegna er haun venjulega sem heilagur maSur
myndaSur í þeim búningi, eftir aS Bonifacius páfi hinn áttundi tók upp
helgi hans 1295, en ljóniS er einkunn hans, af því aS hann aS sögn dró
eitt sinn á eySimörku þyrni út úr fæti á ljóni.
Þá kemur þriðja og neðsta myndin á vinstra borðanum. Hún
sýnir gamlan mann í móbleikum kyrtli með svarta kápu yfir sér
og hettu á höfði. I hægri hendi hefir hann staf háan með J krossi
(egyftskum krossi) á efri enda, en undir vinstri hendi heldur hann
á bók. Fyrir aftan hann sést svín með bjöllu á hálsi. Þetta er auð-
sjáanlega hinn heilagi Antoníus einsetumaður, kallaður Antonius
magnus, hinn mikli, til aðgreiningar frá nafna sínum A. frá Padua,
sem líka, var heilagur maður (f 1231). Hann er og nefndur Anton-
ius ábóti, því hann er talinn höfundur munklífsins meðal kristinna
manna.
Antoníus fæddist um 251 á SuSur-Egyftalandi. Foreldrar hans voru
kristnir, auðugir og veittu honum gott uppeldi f guðsótta og góSum siSum.
Er þau dóu skifti hann öllum arfi sínum meSal fátækra, eftir boSi Krists
til hins ríka manns. Hann gerSist nú eiusetumaSur og lifSi fyrst í helli