Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Qupperneq 37

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Qupperneq 37
39 gulli og gimsteinum til að sýna auðlegð og ágæti ættar sinnar eða sína eigin tign; keptust menn um þetta á 13. og 14. öldinni. Kápurnar voru með ýmsum litum, efnið silki eða silkifluél, oft gullofið og með listmiklum útsaum, en gimsteinarnir og gullið glitr- aði á hlöðunum að framan, og þó var mest borið í skjöldinn, (clipeus, capultis, capettum) fyr nefnda á bakinu og næluna (morsus, monile, fibula, pectorale) — eða brjóstkringluna, sem hélt saman kápunni á brjóstinu. Var altítt að hafa drifnar gull- eða silfurplötur, (tasselli, monilia, peciae, plicae aureae) og oft smeltar með marglitum skraut- myndum, gerðar af mestu list, á skildinum á bakinu; gullsmíðalistin keptist við útsaumalistina, og leyfði henni á stundum lítið rúm á þessum litla skildi. — Brjóstkringlurnar eða -skildirnir voru úr al- gyltu silfri, með miklu og afarskrautlegu verki, upphækkuðu eða gröfnu, oft settir gimsteinum; voru þeir oft með myndum heilagra manna o. s. frv. Eru þeir ekki siður en kápurnar víða til og bera ljósan vott um kunnáttu og smekkvísi gullsmiðanna á þeim tímura, er þeir (skildirnir) eru frá. Brjóstskildirnir voru venjulega með 2 krókum að aftanverðu og var krækt á borða, sem hélt saman káp- unni; stundum héldu sjálfir brjóstskyldirnir kápunni saman, og voru þeir með ýmsu móti að lögum til, ferhyrndir, marghyrndir eða kringl- lóttir o. 8. frv. Mjög eru þeir mismunandi að stærð, sumir um það bil 8 þuml. að þvermáli, en víst venjulega 4—5 þuml. Það var víðast hvar venja, að prestar og biskupar, sem sjálfir áttu slíkar dýrindis kórkápur, gáfu þær eftir sinn dag kirkjum þeim er þeir voru við. Söfnuðust því víða saman mjög margar kórkápur og finst sumstaðar getið hver hafi átt og borið þá og þá kápu. I gömlum máldaga eða skrá um eignir St. Vitusar-kirkju í Prag eru t. d. þannig nafngreindar 130 kápur og þess látið getið hver átt hafi fyrrum hverja kápu. Kórkápur í rómönskum stíl, eða frá þvi tímabili listasögunnar, eru fremur fáar til, en afarmargar í gotneskum stíl, eða frá því tíma- bili, og eðlilega enn yngri; sárfáar eru til eldri en frá 12. öld. Ein mjög gamalleg kórkápa í erkibiskupasafninu í Trekt er álitin að vera frá 12. öld; á henni er lítil hetta. — Hún á, eftir munnmælum, sem henni fylgja, að vera frá dögum Bonifaciusar helga, sem gerði Þjóðverja kristna og leið píslarvættisdauða á Fríslandi 755. — I St. Páls-klaustri í Karnthen er einkar merk og forn kórkápa, sem áður hefir tilheyrt St. Blasiusarklaustrinu í Schwartzwald og er með mynd- um ýmsum, er sýna atriði úr æfi Blasiusar helga; hún er talin vera frá fyrri hluta 13. aldar. — í dómkirkjunni í Aachen, þar sem Karl mikli er grafinn, er afar-merkileg kórkápa og er sú sögn um hana,
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.