Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Page 61

t
Hvar voru Ottarsstaðir?
Svo segir í Hallfreðarsögu, 3. kap.: »Ok eptir þat réðst Ottarr
suðr i Norðrárdal ok bjó fyrst á Óttarsstöðum«. En hvar voru Ott-
arsstaðir? Það bæjarnafn er týnt. Getið hefir verið til, að hann
hafi verið í Sanddal þar, sem heitir Sauðafellssel. Sanddalur er af-
dalur Norðurárdals og er Sauðafellssel innst í botni hatis. Þar eru
seljarústir en eigi forntóftir, svo greint verði. Aftur segir í sömu
sögu, 10. kap.: »Gríss .... reið um varit til Hreðavatns, því þeir
Galti ok Hallfreðr bjuggu þar þá«. Hafa þeir fiuzt þangað frá Ott-
arsstöðum, líklega í lifanda lífi Ottars, því svo segir, að hann byggi
»fyrst« á Ottarsstöðum. Bendir það til þess, að á Ottarsstöðum hafi
bygð eigi haldist lengi, en lagst niður þá er þeir Ottar fóru þaðan
og líklega af sömu orsök, sem kom þeim til að flytja burt. En þótt
bærinn sé eyddur og nafnið týnt, þá væri þó ætlandi að rúst hans
sæist, eða leyfar af henni einhverstaðar í Norðurárdal. En eru nafn-
lansar fornrústir þar að finna? Því má svara játandi. I Árbók
Fornleifafélagsins 1908 hefir Sigurður á Haugum skýrt frá nafnlausri
fornbæjarrúst í Kiðhúsamóa. Sá staður er raunar nú í Laxfosslandi.
Og Laxfoss er ekki í Norðurárdal. En þess er að gæta, að Kiðhúsa-
mói er í þeim hluta Laxfosslands, sem efstur er og næst Hreðavatns-
landi og getur eftir landslagi talist að liggja í Norðurárdal. Og þeg-
ar bærinn var þar, hefir Laxfoss ekki átt landið. Mun Hrauná þá
hafa ráðið landamerkjum. Hún rennur úr vatninu (Hreðavatni) til
Norðurár. Þar eru landamerki eðlilegust og þangað er eðlilegast að
telja minni Norðurárdals ná. Ekki er að marka þó Laxfoss eigi nú
land fyrir ofan ána. Landamerki hafa breyzt víða af ýmsum orsök-
um, sem margar eru gleymdar. Og Laxfoss á nóg land annað, svo
bygð gat verið þar komin, þó bygð væri lika á þeim stað, sem nú
heitir Kiðhúsamói.
Sumarið 1910 kom eg á Kiðhúsamóa og bar lýsingu Sigurðar og
uppdrátt saman við rústirnar og landslagið. Sá eg að hann hafði
náð tilgangi sínum: að gefa rétta yfirlitshugmynd um það, er hann
lýsti. Á hann þökk skilda fyrir. Dálítilli skýringu skal eg bæta við: