Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1953, Síða 9

13
rýrnað í roðinu í hlutfalli við Gunnarsholt, úr 15 hundruðum í 7—8
hundruð, þá 5 hundruð um 1700 og tæp 4 hundruð 1861, en 1885
og síðan hverfur býlið úr mati, þar sem Gunnarsholt með eyju, af-
býlum og öðrum fríðindum varð ekki nema 4 hundruð. — Til er
sögn um það, að bærinn hafi staðið áður vesturundir sömu brún,
fyrir norðan uppsprettu Gunnarsholtslækjar (Skúli Guðmundsson,
Eyðibýli I, bls. 135). Sönnun þekki eg ekki, og leifar af byggð munu
þar engar sjást, þótt þær gætu ef til vill verið huldar af yfirfenni.
Arið 1711 er 40 álna landskuld á Kornbrekkum og 3 kvígildi, leigur
voru goldnar prestinum (Gottskálk Þórðarsyni á Keldum), að sjálf-
sögðu vegna kirkjunnar í Gunnarsholti, því annar var eigandi jarð-
anna. Talsvert bú er þá þar á jörðinni: 4 kýr og vetrungur, 114
kindur og 10 hross. Þó er ekki talið, að jörðin fóðri nema 2 kýr og
ungneyti. ,,Slægjur utan túns eru engar. Högum, sem til félags eru
með Gunnarsholti, spillir sandur“. Varla hefir nokkru sinni verið
meira bú á Kornbrekkum en rétt fyrir fellinn mikla og algera eyð-
ing jarðarinnar 1882.
Dugnaðarbóndinn GuSmundur Jónsson var fæddur í Gunnarsholti
gamla 1830, ól aldur sinn mestallan á Kornbrekkum og bjó þar frá
1866 til dauðadags, 26. október 1880. Hann mun hafa notið mjög
hagbeitar bæði í landi Gunnarsholts og eigi síður í Brekknaheiði,
sem þá var mikið land, ágætt og ekki mjög blásið. Á síðustu æviár-
um Guðmundar var bú hans eitt af stærstu búum á Rangárvöllum,
mörg hundruð sauðfjár, og líklega ennþá fleiri tugir hrossa. Sótti
hann heyskap í Oddaflóð eða Safamýri, og gat þá að sönnu sagt:
„Tuttugu eru í lestinni og ekkert er folaldið“. — Þurfti og jafnan
2 reiðhesta með 20 hesta lest. — Barnlaus mun Guðmundur Jóns-
son hafa dáið, og kona hans, Ragnhildur Jónsdóttir frá Austvaðsholti,
lifði aðeins 2 ár í hjónabandinu.
Breytingunni mildu og hörmulegu á Kornbrekkum hefur Matthías
Jochumsson lýst í ágætu kvæði.
Eftir andlát Guðmundar, haustið 1880, hélt jörðina til næsta vors
bústýra hans og systir, Ingveldur Jónsdóttir. En þá, vorið 1881,
byggðu eigendur Kornbrekkna, Halldór og Vigdís í Gunnarsholti,
jörðina tengdasyni hennar, Jóni Böðvarssyni frá Dagverðarnesi.
Þaðan urðu þau Jón og Vigdís kona hans að flýja þegar að ári liðnu,
eftir vorveðrið 1882. Fluttu þá að Gíslakoti í Holtum, og voru síð-
ustu ábúendur þar heima í Kornbrekkum.
Utlit nú. Vegna þess að túnið á Kornbrekkum er í skjóli, hefur
það aldrei rótazt upp, en svo mikið hefur fennt yfir það, að þar varð