Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1953, Page 31

35
felli og föðurbróðir Þorgils bónda á Rauðnefsstöðum (d. 1878). —
Kona Sigurðar Þorgilssonar hét Kristín Jónsdóttir. Árið 1784 er
hann 32 ára, en hún 25, og eiga þá einn son, Arnór á 1. ári.
í þessu ,,Mið-Bolholti“ höfðu búið á undan Sigurði um 60 ár eða
lengur — sonur eftir föður — þeir merku bændur, sem eru forfeð-
ur Bolholtsættar: Jón Þórarinsson bónda í Næfurholti og Eiríkur son-
ur hans. — Meðal barna J. Þ. voru 4 dætur, sem giftust 4 sonum
Bjarna á Víkingslæk.
Kona F.iríks Jónssonar var Kristín Þorsteinsdóttir frá Austvaðs-
holti (Austvatns- réttara). Eftir lát manns síns flutti hún 1784(?)
að Stóra-Núpi, og var þar líka merkiskona. I Sýslumannaæfum (VI,
397 og 505) eru taldir 5 synir þeirra hjóna og 7 dætur, sem allar
giftust merkum mönnum. — Þar á meðal Ingibjörg kona Ingvars á
Skarði, Elín kona Jakobs prófasts í Gaulverjabæ, Ingunn kona Eiríks
dbrm. á Reykjum, Margrét kona Bjarna hreppstjóra Stefánssonar í
Árbæ og Guðlaug fyrri kona Eiríks sýslumanns Sverrissonar. Síðari
kona Eiríks sýslumanns var Ingibjörg dóttir Ingvars í Skarði. Hún
er amma Sigurðar Briem póstmeistara, Eiríks Briem prófasts og
þeirra allra 19 systkina.
Eiríkur í Bolholti hefir að líkindum dáið fyrir eða eftir áramótin
1780. Á því vori (5. 6.) er skipt dánarbúi hans milli ekkjunnar og
12 barna, sem þá eru að aldri 6—19 ára. Þrátt fyrir ómegð þessa,
12 börn sitt á hverju árinu, var búslóðin öll mikil og myndarleg. Bú-
peningur var 11 kýr, kvígur 2, naut 5, kálfar 3, hross 43 og sauðfé
211. Hús, sem búið átti (auk venjulegra jarðarhúsa) voru: Hús vest-
ur af baðstofu, vesturpallur með þrem rúmum, austurpallur með einu
rúmi, loftið, með rúmi, þil fyrir skála, taðhús, skemmur tvær, nauta-
hús, úteldhúskofi, lambhús og fjárhús. — Flest allt var lágt virt,
nema bækur (10), sérstaklega Vídalínspostilla = 50 álnir, eins og
dýrasta húsið (sem var önnur skemman) eða lambær tvær og geml-
ingur.1 Silfurpeningar gerðu 1330 álnir, og öll virðing búsins nam
102 hundruðum og 113 álnum. En til skipta komu 101 hundrað og
13 álnir (12133 álnir) og var það lausafé einungis.
Nýbýli. Eftir brottflutning Sigurðar var Bolholtið í eyði um 15 ár,
en þá var byggt upp ,,Nýja Bolholt“ 1804, út við ána, á nesi því
sem fyrr er nefnt (bls. 31). Fyrsti bónd'nn hét Eyjólfur Jónsson.
Bcsjarhúsin í Bolholti áriS 1812. Eyjólfur fór þaðan eftir 8 ár,
vorið 1812. Jarðarhúsin voru þá ,,tekin út“ (16. júní), og er ekki
1) Það er rúmar 300 kr., eftir verðlagsskrá í Rangárvallasýslu 1949—50.