Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1978, Page 104

106
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
á Reykjarhamri í Svarfaðardal, bæ sem nú og í öllum öðrum heim-
ildurn heitir aðeins Hamar. Þar tóku menn bráðlega hús á Ingimundi,
drápu og grófu í skafl, hurfu síðan frá. Þetta var í ársbyrjun 1191.
Síðan segir sag-an:5
Guðmundr Arason var þá staðarprestr á Völlum í Svarfaðar-
dal. Hann lét bera Ingimund í brott upp í Oxadal, og lá hann
þar, til þess er menn kórnu af þingi. Þá lét Guðmundr prestr
hann upp taka og færa heim á Völlu.
Þetta er svo að skilja að Guðmundur hefur fyrst látið grafa Ingi-
mund utangarðs af því að hann hefur verið í vafa um hvort hann
ætti að kirkju lægt vegna glæps síns. Eftir þing hefur hann þó talið
sig geta látið grafa hann að kirkju; sendir þá eftir honum í bráða-
birgðagröfina á Oxadal og jarðar hann í kirkjugarðinum á Völlum.
Hér verður frá því að skýra, að þessi heimild um nafnið Oxadalr
er ekki svo einhlít sem skyldi. Frásögnin af drápi Ingimundar er
ekki á þeim blöðum sem varðveist hafa úr Sturlunguskinnbókunum
tveimur, Króksfjarðarbók og Reykj arfj arðarbók. Verður því að at-
huga hvernig nafnið birtist í pappírshandritum þeim sem frá þeim eru
runnind' I pappírshandritum sem ættuð eru frá Króksfjarðarbók og
oft eru einu nafni kölluð Ip, stendur Efstadal. Þau handrit eru ekki
mikils metin, enda hafa útgefendur Sturlungu verið einhuga um að
hafna þessari nafnmynd og sýnilega talið hana efalausa ritaravillu.
I pappírshandritum frá Reykjarfjarðarbók, sem oft eru einu nafni
kölluð Ilp, t.d. í ÁM 440 4to, sem Kálund lagði til grundvallar fyrir
kaflanum um dráp Ingimundar í hinni krítisku litgáfu sinni af Sturl-
ungu, stendur Ofsadal. Virðist Kálund helst ekki hafa talið sig geta
hafnað þeirri nafnmynd. því hann heldur henni í dönsku þýðingunni
af Sturlungu, Ovsadal.7 Og líklega hefur þessi nafnmynd orðið til
þess að Björn Bjarnason giskaði á í útgáfu sinni 1908, að þarna væri
átt við Upsadal, sem er einn af þverdölum Svarfaðardals.
Eftir er að líta á þann handritaflokk sem runninn er frá hinu
glataða Sturlunguhandriti sem séra Eyjólfur lærði Jónsson á Völl-
um (1670—1745) setti saman eftir handritum af báðum áðurnefnd-
um flokkum. I handritum þessum, sem kenna má við séra Eyjólf,
hafa varðveist leiðréttingar sem frá honum eru runnar, t.d. í svo-
nefndri Vallabók (Advocates’ Library 21-3-7). Þar er dalnafnið leið-
rétt í Uxadal. Séra Eyjólfur hefur vitaskuld verið gagnkunnugur á
þeim slóðum þar sem sagan gerist. Hann hefur verið þess fullviss að