Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1978, Blaðsíða 133

FJÖLDAGRÖFIN I BRATTAHLÍÐ
Frásögn af nýrri tilgátu Ólafs Halldórssonar
Algerjgt er í öllum lönclum að fræðimenn freistist til að tengja
fomleifar nafngreindum mönnum eða þekktum sögulegum atvikum
og ganga þá stundum feti framar en heilbrigð skynsemi á gott með
að sætta sig við. Islenskir fræðimenn eru ekki barnanna bestir í þessu
tilliti, en rétt er að tala varlega, því að ekki er einsýnt hver ætti að
kasta fyrsta steininum. Um þessar mannaveiðar innan lögsögu forn-
leifafræðinnar mætti margt segja, þótt það verði ekki gert hér, en
sannarlega verður enginn einn dómur yfir þeim felldur. Getgátur út
í bláinn hljóta ætíð að verða leiðinlegar auk þess sem þær geta verið
skaðsamlegar frá fræðimannlegu sjónarmiði. En tilraunir til að
finna samhengi milli minja og sögu eru líka oft ekki aðeins réttlæt-
anlegar helaur einnig fullgilt og frjóvgandi framlag til fræðimann-
legrar umræðu. Þetta fer allt eftir því hvernig málsatvik eru hverju
sinni og hvernig á er haldið. Krydd er gott, en þó því aðeins að hóf-
samlega sé með farið.
Bráðskemmtilegt dæmi um hugsanlegt samband minja og sögu er
kirkjugarðurinn forni sem fannst í Brattahlíð á Grænlandi árið
1961 og alþekkt frásögn Eiríks sögu rauða um kirkju þá er Þjóð-
hildur húsfreyja lét reisa eigi allnær húsum til þess að ergja ekki
Eirík bónda sinn meira en þörf var á. Flestum mun finnast það ein-
falt mál að fornleifafundurinn sanni söguna svo að ekki verði um
villst.
Knud J. Krogh arkitekt og fornleifafræðingur rannsakaði „Þjóð-
hildarkirkju" og grafreitinn kringum hana árið 1962 af sinni al-
kunnu nákvæmni. Um rannsóknina hefur hann m.a. skrifað í bók
sinni „Erik den Rodes Gronland", Kph. 1967. Hann telur sjálfsagt
að landnámskynslóðin í Brattahlíð, fjölskylda Eiríks rauða, hafi verið
jörðuð í þessum kirkjugarði. Meðal beinanna sem þarna voru hafin
úr jörðu ættu þá að vera bein nafngreindra manna eins og Eiríks
og Þjóðhildar og sona þeirra Leifs heppna og Þorsteins sem andaðist
í Lýsufirði í Vestribyggð ásamt skipshöfn sinni, en lík þeirra allra