Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Årgang

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Side 27

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Side 27
ÖGURBRÍK 31 skýjóttri steintegund, líklega marmara. í hinni frægu mynd Tempesta eftir Giorgione má koma auga á tvær stúfsúlur, hvora við hlið annari. Frá því hermir að slíkar súlur hafi verið tákn um hugprýði í andstreymi. Utan á vængjunum velur bríkarmálarinn brúnrauðan, rauðan og sterk- rauðan lit fyrir klæðin. Liggur nærri að hann styðjist við einn aðallit þar sem eru þessar myndir. Rautt er aðallitur í myndinni af Maríu með Jesú- barnið og bleikrautt setur mjög svip á boðunarmyndina. Við þetta styrkist mótunaráferðin og skuggaáherslunni ávinnst eitthvað. Minnst var á stoðkonumyndirnar sitt hvorum megin við miðhólfið. Slík- ar myndir eru mjög fornar. Hið alþjóðlega heiti þeirra (enska: caryatid) er dregið af nafni spartversku borgarinnar Karyai á Pelopsskaga. Vísar heitið til hofgyðja Artemisar. Meðal Grikkja tilheyrðu stoðkonur snemma jónískri hefð, og geymast fögur dæmi þeirra í hofinu Erekþeion í Aþenu. Stoðmynd- ir af þessu tagi nutu hylli á dögum endurreisnarstefnunnar, sbr. Jean Goujon (1510- um 1566) í Frakklandi. Segja má að teikning verði sjálfstæð listgrein með Leonardo da Vinci, og hafði hann náttúruna að leiðarljósi. Hvað áhrærir teikninguna sem liggur til grundvallar vængmálverkunum í Ögurtöflu sjást forsendur meðal gam- alla handritalýsinga. Þeir sem unnu við þær líktu ekki eftir náttúrunni af fyllstu nákvæmni, og talsverð afhverfni mótar list þeirra. Breyting verður í listþróun Vestur-Evrópu á 13. og 14. öld, þegar ítalski málarinn Giotto (d. 1337) kemur fram á sjónarsviðið, en hann trúði á gildi náttúrunnar. Vegna Ögurtöflu virðist liggja beint við að hafa mið af enskum handritalýsingum frá 14. öld. Bera þær fornari einkenni en list Giottos. Sérstakur stíll í lýsing- um er kenndur við Austur-Anglíu. Elsta handritið í þeim hóp er Peter- borough saltarinn, frá um 1300. í öðru handriti, nefndu eftir Corpus Christi háskóladeildinni í Cambridge, getur að líta öngmynd sem sýnir Maríu mey og heilagan Kristófer ásamt Jesúbarninu, og minnir hún að vissu leyti á klæðagerðina á vængmyndunum í Ögurtöflu. í þessu sambandi er rétt að doka við hjá enn eldra verki, en það er upphafsstafurinn E, afar stór, með myndum og skrauti, í svonefndum Windmill saltara. Lítil mynd Maríu meyjar, t.h. að ofan, líkist mjög í byggingu Maríumyndinni innan á hægra vængnum á Ögurbrík. Hugað skal betur að líkneskjum bríkarinnar. Einkunnir við smærri líkn- eskin hafa mjög margar týnst, eins og bent hefur verið á, og er mikill skaði að því, þó er hægt að skilgreina nokkur þeirra eftir einkunnum. Postulinn heilagur Jakob af Compostella stendur í miðri efri röð myndanna sem gerð- ar er t.v. í brík, var að honum komið hér á undan. í neðri röð þessa bríkar- hluta er lengst t.h. dýrlingur sem heldur á bók og trékylfu, án efa heilagur Júdas Thaddeus postuli. Líklegt virðist að skurðmyndin lengst t.v. í efri röð
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.