Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Síða 108

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Síða 108
112 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS og varpað ljósi á þær leifar hennar, sem vænta má að enn séu undir sverði. Árið 1675 var byggð ný kirkja í Nesi. Sú bygging var byggð upp af tré og hvíldi þakið á eikarstólpum en torfveggir voru engu að síður hlaðnir upp að miðjum hliðum að utan. Kirkja þessi var í 8 eða 9 stafgólfum. I elstu lýsingu á þessari kirkju frá 1678 er komist svo að orði, að grjótvegg- ir séu umhverfis kirkjuna nær upp að miðjum hliðum [en] allt annað torf- laust.25 Þetta ber líklega að skilja svo að veggir af torfi og grjóti hafi verið hlaðnir meðfram suður- og norðurhliðum kirkjunnar en að tréþil hafi verið austan- og vestanmegin. Árið 1703 er húsið enn talið sæmilegt en þó nokk- uð tilgengið í suður en að öðru leyti er ekki minnst á veggi þess eða máttar- viði.2í> 1724 er kirkjan einnig talin vel standandi að veggjum og viðum27 en 1732 hafði verið gerð á henni nokkur viðgerð, suðurveggurinn hlaðinn upp að nýju og kirkjan rétt við þó ekki hafi það dugað alveg og hallaðist kirkjan enn lítillega.28 1748 eru máttarviðir kirkjunnar taldir velsterkir og stæðilegir og veggirnir sömuleiðis.29 1753 hafði kirkjubóndinn enn látið hlaða allan suðurvegginn að nýju3" og ári síðar getur prófastur þess að nyrðri veggur- inn sé sundurhlaupinn og ekki rétt stæðilegur.31 Árið 1756 hafði nyrðri vegg- urinn verið hlaðinn upp32 og næstu árin lýsir prófastur sig yfirleitt ánægðan með ástand veggjanna. 1763 hafði Bjarni Pálsson, sem þá hafði nýlega tekið við kirkjunni, látið rífa ofan af veggjunum til að skoða og lagfæra tréverkið, sem víða var orðið fúið, en ekki er þess getið hvernig gengið var frá torf- veggjunum eftir þær viðgerðir.33 Ekki virðist þessi viðgerð hafa verið merki- leg því 1767 telur prófasturinn að veggir kirkjunnar séu sumpart sundur- hlaupnir og sumpart niðurfallnir34 og skipar að sóknarfólkið eigi að byggja upp veggina endurgjaldslaust. Ári síðar hafði nyrðri veggurinn verið hlað- inn upp35 en dráttur varð á að sá syðri yrði hlaðinn að nýju. Það hafði þó verið gert 1774 en þó ekki betur en svo að þá þegar voru báðir veggirnir farnir að hlaupa í sundur og leggjast á tréverkið.36 Ekki virðist þó hafa verið bætt úr þessu 1775 en þá er suðurveggurinn enn talinn sundurhlaupinn en sá nyrðri sæmilegur né heldur 1777 en þá er suðurveggurinn talinn holur, sundurhlaupinn og sumstaðar fallinn á þiljur en sá nyrðri nokkurnveginn sæmilegur en þó gallaður.37 1778 var svo komið að suðurveggurinn var svo gott sem fallinn en þó að norðurveggurinn sýndist að utanverðu stæðilegur þá var hann farinn að ganga á þiljurnar.38 1781 var syðri veggurinn gjörfall- inn og hinn nyrðri nærri falli39 og virðist ekki hafa verið gert neitt við vegg- ina frá 1774 þar til hin nýja kirkja var byggð 1785. Samkvæmt tiltækum heimildum hefur því suðurveggurinn verið hlað- inn upp þrisvar frá fyrstu byggingu 1675, þ.e. fyrir árin 1732,1753 og 1774, og nyrðri veggurinn tvisvar, þ.e. fyrir 1756 og 1768. Líklegt er þó að vegg- irnir hafi verið hlaðnir upp oftar því árlegar prófastsvísitatíur eru ekki til
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.