Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Page 123

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Page 123
SVAR VIÐ RITDÓMI 127 Hún nefnir, að úrtak tilvitnana í kenningar ýmissa fræðimanna um uppruna íslendinga sé sjálfvalið, og gefur þar með í skyn að það sé óeðlilegt (hver annar átti að velja) og að eitthvert ímyndað hlutleysi sé til í slíkum málum. Síðan segir Guðrún: „Þessi umfjöllun [um kumlin] er skreytt súluritum ýmis konar, töflum og kortum." (Bls. 186). Meira er í raun ekki sagt efnislega og hvergi eru niðurstöður súlurita og taflna dregnar í efa. Hins vegar dregur hún í efa kort eitt sem sýnir sam- band kumla og landnámsbæja samkvæmt Landnámu. En ekki hefur lestur Guðrúnar á þessum kafla verið sérlega nákvæmur. Ef hún hefði rýnt vandlega í súluritin þá hefði hún séð þau leiðu mistök sem áttu sér stað í fyrstu prentun bókarinnar, en þar birtist sama súluritið á tveimur stöðum (Fig. 10 og 12). Þau áttu hinsvegar að vera tvö og sýna fundatíðni í tveimur sýslum. Hún tekur hins vegar eftir því að eitthvað var bogið við Fig. 14, sem einn- ig er súlurit, en getur ekki alveg séð hvað er að. Þau mistök sem þarna urðu hafa öll verið leiðrétt.3 Síðastnefnda súluritið sýnir tíðni gripa eða efnisflokka gripa í kumlum. Ef um mjög ójafna dreifingu er að ræða, er yfirleitt talið að slíkt sé vitnis- burður um misskiptingu valds eða auðæfa í samfélaginu (stratified society), en sé dreifingin jöfn er andstæð niðurstaða dregin (egalitarian society). ís- lensku kumlin benda til hins síðarnefnda, þó með vissum fyrirvara vegna ástands þeirra og þeim aðferðum sem á þau var beitt. Við skulum snúa aftur að kumlum og Landnámu. í þeirri umræðu fatast Guðrúnu illilega. Eg tek nokkur dæmi. Um annan hluta bókarinnar, sem fjallar um kuml á íslandi, segir hún að það komi hvergi fram í umfjöllun minni, að um heiðnar grafir sé að ræða (bls. 185). Ég vil minna Guðrúnu á, að bókin er skrifuð fyrir fornleifa- fræðinga og aðra sérfræðinga og þegar rætt er um kuml í Skandinavíu og víðar, þá segir það sig sjálft við hvers konar grafir er átt. Menn hnýta ekki í tíma og ótíma forskeytum á borð við hednisk/heathen eða sambærilegu orði við heitið gröf. Fornleifafræðingar eiga að vita að kuml (sænska: gravar, enska: graves) frá landnámsöld eða víkingaöld eru heiðnar grafir, nema annað sé sérstaklega tekið fram. Aðeins á Islandi er annað heiti notað yfir heiðnar grafir, þ.e.a.s. kuml, þó svo að Guðrún kjósi að nota heitið grafir eða heiðnar grafir. Þess ber að geta að yfirskrift fyrsta kaflans í öðrum hluta er lcelandic graves of the Viking Age. Sá sem ekki gerir sér grein fyrir innihaldinu hlýtur að vera blindaður á einn eða annan hátt. Til garnans get ég þess að eitt höfuðrit Norðmanna í þessum efnum heitir Vestlandske graver fra jern- alderen eftir Hákan Schetelig og kom út árið 1912. Sennilega hefur ekkert
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.