Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1882, Qupperneq 42

42
komu austan að, og á svipstundu sviptu í sundur hinu
mikla ríki Jörmunreks, og klufu hina gotnesku þjóð i
tvo þætti.
Er svörtu Húnar voru með þessu móti búnir að
hrekja Gauta, og, ef svo mætti að orði komast, hrinda
þeim inn á Rómveija, þokuðust þeir sjálfir smám-
saman nær Rómaveldi, þangað til þeir, eða að minnsta
kosti forustukvísl þeirra, ásamt Alönum, tóku höfuð-
bólfestu sína—ef bólfestu skyldi kalla, þegar um þjóðir
er að gjöra, sem rása eins og fjárhópar, úr einu landi
í annað—við norðanverða Dóná á landamærum Moe-
siu og Pannoníu, eður í núveranda Ungverjalandi.
Sfðast á 4. öldinni og framan af hinni 5. voru þeir
einatt liðsmenn Rómverja gegn Gautum, og má ljós-
ast ráða, hvort samband þá hafi verið milli keisara-
veldisins og Húna, af því að Rómverjar og Húnar
seldust gislum á, svo að jafnvel bæði hinn nafnkunni
Aetius, er síðar leiddi hesta sína saman við Atla, var
í gislingu hjá Rúas eða Rugilas föðurbróður Atla, og
Carpilio, sonur Aetiusar, var um tíma gisli Atla sjálfs.
En—sú liðveizla, sem Húnar létu Rómverjum í té, var
dýr. J>ó Theodosius mikli hefði þrek og lag á, að
brúka Húna ókeypis, þá neyddist sonarsonur hans,
Theodosius II., stólkonungur í Miklagarði, til þess
bæði að ljá þeim friðland í Pannóníu norðanverðri,
og gjalda þeim að auk 350 pund gulls (eptir áætlun
Gibbons: kr. 252,000; hvert pund gulls = £ 40 =
kr. 720) á ári hverju, sem Húnar kölluðu skatt, en
Rómverjar hugguðu sig við að kalla landvarnargjald,
með því konungur Húna var talinn rómverskur hers-
höfðingi. Alt um það reyndu bæði þeir Honorius og
Arcadius, synir Theodosiusar mikla, og sonarsynir
hans, Theodosius II. í Miklagarði, Valentinianus III.
í Rómaborg og Ravenna—sem á dögum Honoriusar
keisara varð aðsetursstaður Vesturkeisarans — til þess