Eimreiðin - 01.01.1899, Page 13

i3
að þeir með því haíi kynst þeim nóg, og rekur svo að því, að
menn halda, að þau séu ekki til annars, en að lesa í skólum.«
Jeg hygg því, að fornmálin verði að þoka til hliðar i skól-
unum, fyrst og fremst vegna skólanna og æskulýðsins, en svo og
vegna fornmálafræðinnar sjálfrar; hún getur ekki grætt á því til
lengdar, að sæta hatri fyrir það, að hún vill halda áfram að ríkja
þar, sem yfirráð hennar nú eru orðin heimildarlaus.
En mun þá fornmálafræðin ekki missa álit sitt og ef til vill
bráðlega deyja út, ef þetta kemst á? Nei, engan veginn! um það
er ég jafnfastlega sannfærður og Wilamowitz. I fyrsta lagi mun
vísindagrein vor auðvitað ekki missa neitt af áliti sínu, né heldur
vér láta oss neina lægingu þykja, þótt vér verðum að byrja á að
kenna áheyrendum vorum undirstöðuatriðin í grísku, eins og
háskólakennararnir í Sanskrít, Hebresku og öðrum málum. Það
mun ekki heldur fá neitt á oss, þótt vér fáum færri áheyrendur,
ef þeir, sem vér fáum, hafa aðeins því meiri áhuga á vísindunum.
Enn fremur munum vér geta náð takmarki voru alt eins vel og
nú, þegar þessi breyting er á orðin, en það er, að kenna læri-
sveinum vorum, hvernig þeir eigi að fara að því að læra málin til
fulls og að skilja og skýra fornaldarrit bæði að því, er snertir efni
þeirra og sögulegt samband, og svo að gefa þeim yfirlit yfir vöxt
og viðgang menningarinnar i fornöld. Ekki mun heldur þurfa að
ætla lærisveinum vorum lengri námstíma til prófs, því það stendur
hér um bil á sama, hvort þeir eiga að lesa dálítið meira eða minna
af ritum höfundanna til prófs; það er nefnilega meira vert um
hina vísindalegu aðferð en hitt, hve mikið er lesið að vöxtunum
til. Enn fremur er það og auðsætt, að álit og lifsmagn sérhverrar
vísindagreinar er komið undir því, hvort hún sífelt hefur verkefni
að leysa af hendi, og hvort þau eru nokkurs um varðandi fyrir
mannlífið; að þessu leyti stendur fornmálafræðin alls eigi illa að
vígi. Skal ég þó ekki að sinni gjöra mikið úr áritunum þeim og
»papyrus«ritum (sefpappírsritum), er finnast oft nú á tímum og
færa henni nýtt efni; mikið af því er lítilsvirði eða einkisvirði og
getur enda hæglega leitt málfræðina á glapstigu; sumt hefur aftur
á móti frætt oss um mikilsverðar og fróðlegar hliðar fornaldar-
lífsins, er bókmentirnar höíðu veitt oss ófullkomna þekking á.
En jafnvel þó vér lítum aðeins á þær fornaldarbókmentir, sem
löngu eru kunnar, þá er í fyrsta lagi margt, sem nálega ekki hefur
verið rannsakað enn, einkum af ritum þeim, er fjalla um einhver