Eimreiðin - 01.01.1899, Page 99

99
son, Helga Jónsson, Jón Sveinbjörnsson, Helga Pjetursson, Guðmund
Finnbogason og Valtý Guðmundsson.
IV. Eimreiðin vill ennfremur fræða menn um útlendar bók-
m e n t i r, sérstaklega vorra nánustu frændþjóða, og þau útlend rit, sem
að einhverju leyti snerta eða standa i nánu sambandi við Island og ís-
lenzkar bókmentir. Petta þykist hún hafa sýnt í verkinu með þvi, að
flytja mönnum sumpart stærri frumsamdar ritgerðir og smágreinar um
útlendar bókmentir, einstök skáld og rit, og sumpart þýddar, þegar ekki
var annars kostur. Hinar frumsömdu ritgerðir og smágreinar eru eftir
Steingrím Thorsteinsson, Finn Jónsson, Jón Stefánsson, Boga Th. Melsteð,
Vilhjálm Jónsson, Henrik Ussing og Valtý Guðmundsson. Hin eina
þýdda ritgerð, sem tekin er eftir útlendu tímariti, er eftir Björnstjerne
Björnson. — Ritgerðin um »nútiðarbókmentir Dana« er frumsamin fyrir
Eimreiðina, þó að hún sé samin á dönsku, og því hafi eftir á orðið að
snúa henni á íslenzku.
V. Eimreiðin vill flytja greinar um landsmál, þegar hún þykist
hafa eitthvað nýtt til þeirra mála að leggja eða geta stutt einhverja
heppilega stefnu i þeim. Petta þykist hún hafa sýnt í verkinu með því,
að flytja sumpart stærri greinar og sumpart smákafla um mikilsvarðandi
landsmál eftir Finn Jónsson, Stefán Stefánsson, Sveinbjörn Sveinbjörnsson,
Einar Hjörleifsson, Olaf G. Eyjólfsson og Valtý Guðmundsson. Að efni
til hafa þessar greinar (og kaflar) verið um stjórnarskrármálið (II, i;
IV, 117), samgöngumálið (I, 1; II, 149, 159, 218), skólamál (I, 29,
54, 81, 84; II, 150, 221, 236), ritsimamálið (IV, 143), bankamál (III,
144), um skipun alþingis (III, 1) og almenn gagnrýni, um atkvæðasvik
á þingi o. fl. (II, 161). Má af þessu sjá, að það er síður en svo, að
Eimreiðin hafi látið hin helztu landsmál vor hlutlaus, þó hún hafi ekki
gert þeim þau skil, sem sumir mundu kjósa. En það kemur meðfram
til af því, að Eimreiðin skoðar það ekki sem aðalhlutverk sitt að ræða
landsmál, enda virðist þess ekki þörf, þar sem til er annað íslenzkt
timarit, sem sérstaklega er til þess ætlað (Andvari). Hún vill þvi ekki
skifta sér af þeim málum, nema henni virðist brýna þörf bera til, að
leggja eitthvað til þeirra. Hins vegar þykist hún geta huggað sig við,
að tillögur hennar, þó fáar hafi verið, hafi þó borið nokkurn árangur
eða að minsta kosti stefnt í rétta átt. Þannig hefir hún (II, 1) hafið
nýja stefnu í stjórnarskrármálinu, sem nú virðist hafa mest fylgi hjá
flestum hinna betri manna i landinu, en sem því nær allir andæptu, er
hún fyrst var fram sett. Pá hafa og samgöngur landsins (einkum á sjó)
á hinum síðustu árum mjög færst i það horf, sem Eimreiðin (I, 11 —14)
hefir bent á að vera ætti. Og að er þvi er ritgerðir Eimreiðarinnar
um skólamál snertir, þá hafa að minsta þrjár þeirra borið sýnilegan
árangur (um einkunnir i latinuskólanum og leikfimiskenslu þar og svæf-
ing háskólamálsins). Auðvitað ætlar Eimreiðin sér ekki þá dul, að þakka
sér einni þær breytingar, sem orðið hafa i þessum efnum og málum,
en hún þykist að minsta kosti eiga viðurkenning skilið fyrir að hafa
stutt að þeim.
VI. Eimreiðin vill styðja fagrar islenzkar listir og efla og
glæða smekk manna og tilfinning fyrir þeim. I því skyni hefir hún
flutt myndir og lýsing af tveimur höggmyndum eftir islenzkan mynda-
7*