Eimreiðin - 01.01.1899, Síða 103

103
heilbrigðar verur og heilbrigðar þjóðir hafa hina sömu sterku hvöt, —
hvötina til að aukast og eflast og margfaldast. Þegar þessi hvöt verður
svo sterk hjá einhverri þjóð, að hún brýtur skörð í hina fornu landa-
merkjagarða, þá eru lítil likindi til, að nokkur mannlegur kraftur geti
bælt hana niður. Pá er .hætt við því, að engin friðsemdarmærð og
engar samningatilraunir geti hindrað þann, sem hefur afl í vöðvum, frá
þvi að handsama þau gæði, sem hann þráir mest. Vér getum að vísu
aumkvað lítilmagnann og hrygst af vanmætti hans; en það er nú löngu
staðreynt, að ekkert getur bjargað honum frá þvi að lúta i lægra haldi,
ef hann á leik við þann, sem er honum sterkari.
Bandamenn hafa setið lengi hjá og látið lítt til sín taka um mál-
efni stórþjóðanna; en nú fyrir skemstu hafa birst greinileg tákn þess,
að þeirra tími er nú kominn og að þeir nú heimta sinn hlut af heim-
inum. Það er harla örðugt og enda að flestu leyti gjörsamlega ókleift,
að spá neinu um það, sem framtíðin kann að bera í skauti sér. Fátt
eitt virðist þó mega ráða af líkum, ef menn athuga nákvæmlega það
ástand, sem nú er.
Þjóðum heimsins má skifta í tvo ffokka: hinar frjálsu og hinar
ófrjálsu. Ofrjáls er sú þjóð, sem ekki hefur bolmagn til þess, að verja
þjóðfrelsi sitt; hún getur að vísu verið óháð að nafninn til, en það
mun þá venjulega stafa af öfund og misklið milli stórþjóðanna. Stór-
þjóðir Evrópu hafa skift nálega öllum hinum gamla heimi i rnilli sín;
nú eru þær að tæta Kína í sundur og smá þjóðirnar, sem frjálsar eru
að nafninn til, verða að sæta hinnm mestu afarkostum af þeirra hálfu.
I Ameriku eru Mexikó og smáríkin í Suður-Ameríku enn þá sjálfum
sér ráðandi, en mjög svo lítil líkindi eru til, að svo muni lengi verða.
Svo sem kunnugt er, hafa Bandafylkin lýst yfir því, að þau mundu
eigi liða neinni erlendri þjóð, að sletta sér fram í þau málefni, er vörð-
uðu Ameríku eina (Monroekenningin). En í smárikjunum í Suður-Ameríku
er mjög svo róstusamt og gengur þar flest á tréfótum; ekkert væri
því eðlilegra, en að erlend stórveldi hefðu augastað á ríkjum þessum,
enda hefur sá kvittur gosið upp oftar en einu sinni, að Þýzkalands-
keisara væri það ríkt í skapi, að ná yfirráðum yfir stórum svæðum í
Suður-Ameriku. Bandamönnum yrði slíkt nábýli að likindum til lítils
fagnaðar, en ef þeir vilja afstýra því, að slíkt geti komið fyrir, þá er
einsætt, að þeir verða að taka sér verndarrétt yfir öllum smárikjunum.
Hverjar eru nú þær þjóðir, sem líkindi eru til að verði umsvifa-
mestar í baráttunni um yfirráðin yfir heiminum? Þeim má skifta í þrjá
bálka: rómanskar, germanskar og slafneskar þjóðir.
Rómönsku þjóðirnar1 hafa næmar tilfinningar og sterkt imyndunarafl,
1 a: Frakkar, Spánverjar, ítalir o. fl.