Eimreiðin - 01.01.1899, Page 114

snertir. Hún er svo vel valin sem framast má verða. Að því er hina bókina,
»Blástakka«, snertir, þá má að vísu segja, að Islenzkri alþýðu sé á einhverju meiri
þörf, en að fræðast um herskáa víkingakonunga, sem reyndar hafa sýnt mikinn
hetjuskap og hreysti, en þó engum manni gagn gert, hvorki sjálfum sér, þjóð
sinni né öðrum. Um slika menn getur verið gaman að lesa, en rétt skoðað eru
þeir þó engin fögur fyrirmynd fyrir æskulýðinn, allra sízt hjá þjóð, sem ekkert
fæst og aldrei getur fengist við hemað. En þessi bók hefir sjálfsagt verið valin
af því, hve skemtileg hún er, enda má og líka nokkuð af henni læra, því sannur
hetjudugur er i sjálfu sér ætið eftirbreytnisverður, þó mikið geti verið að mun-
um, að hverjum notum hann verður.
Þýðingin á »Úraníu= (eftir Bjðrn Bjarnason) er mjög góð, og hefir þó sjálf-
sagt verið töluvert vandasamt að þýða þá bók. Málið er yfirleitt hreint og lipurt
og mörg nýyrði heppileg (t. d. lámælir, varurð, dámagn o s. frv.). Þó finst oss
• klaufafenginn stælari« (bls. 170) fremur klaufalegt og eins að »gjöra sér í hugar-
lund um eitthvað* (151). Stundum eru lfka ópersónulegar sagnir gerðar persónu-
legar, gagnstætt því, sem rétt er, t. d. »hugsanirnar þrutu« (54), f. h. þraut,
♦loptsýnin bar fyrir hana« (70) og »sýnin bar fyrir« (98, 116) f. (lopt)sýnina bar
fyrir o. s. frv. Enn fremur er »misst tilveru þinnar (133) rangt, fyrir m. t. þtna
(missa e—s = hæfa e—ð ekki). Prentvillur eru ekki margar, en þó nokkrar,
t. d. hjóöptpugaul (79), egasljetta (83), sœti (117), handur (124), þakktar (135),
hnypra (149) o. s. frv.
Þýðingin á »Blástökkum« (eftir Matth. Jochumsson) er að sumu leyti góð
og að sumu levti ekki. Það vantar ekki, að þar séu víða fjörugir sprettir og
viða vel að orði komist. En hins vegar ber þó þýðingin vott um svo mikla
hroðvirkni og kæruleysi, að slíkt er hreint og beint ófyrirgefanlegt af manni, sem
hefir jafnmikið vald yfir islenzkri tungu, eins og M. J. hefir. Og þetta verður
enn tilfinnanlegra, þegar þess er gætt, að bókin er ætluð alþýðu manna. Það
má nærri geta, hver áhrif það hefir á tilfinning hennar fyrir fögru máli, að lesa
bók, sem úir og grúir af útlendum orðum og setningum, dönskuslettum, mál-
leysum og röngum orðmyndum. Og af öllu þessu er nóg í bókinni og skulum
vér nefna nokkur dæmi til sönnunar. Auk hinna útlendu setninga eru þar t. d.
meðal annars þessi orð í hálfislenzku gerfi: majór, grenadérar, lautenant, lífdrag-
ónar, drabantar, diplómat, legatión, aömirdlsskip, jagt, vicomte, paruk, o. s. ffv.
Og svo kemur það, sem réttara virðist að kalla dönskuslettur: fríþenkjari,
yfirfatta, knurra, slagur (= bardagi), setja undan (= renna á flótta), fyrirmiö-
dagur, eptirmiödagur, merkja (= taka eftir), 70. nóvembris, deildi (= tók þátt f)
meö oss öttum erfiöleikum o. s. frv. Enn fremur eru hér um bil alstaðar í bók-
inni eignarföll nafnorða og eins eignarfornöfn höfð á undan þeim nafnorðum,
er þau eiga við, eins og gert er í dönsku, en sem gagnstætt er öllu fslenzku
málseðli, nema alveg sérstaklega standi á. Þannig t. d. »konungsins eigin hendi«,
»vorn unga konung«, »vorn unga herra« o. s. frv. Af málleysum má nefna
t. d. *þaö (f.því) verö ég aö venja mig af« (58), >hestarnir drupw (f. drúptu? =
hímdu, 58), rendinn* (f. endirinn, 34), toröstýi (f. orðstfr, 69) o. s. frv. En sem
ritvillur virðist réttast að skoða þessi orð (ffemur en málleysur): »»ryölum«,
»hnegöis, »hlœgjandi«, »yndali« (f. riðlum, hneigði, hlæjandi, inndæli) o. s. frv.
Vér gætum til tínt margt fleira; en nú mun þykja nóg komið, enda mund-
um vér ekki hafa hreyft við sumu af þessu, ef hér hefði verið um einhvem við-
vaning að ræða. En þar sem þýðandinn er einn af helztu rithöfundum þjóðar
vorrar, sem getur leikið sér við málið eins og hann vill, þá er rétt að taka hart