Eimreiðin - 01.09.1911, Side 2

158
gullaldarljómanum, þá kemst þó enginn þeirra til jafns við hann,
ef rétt er á litið. Hugsum okkur t. d. samanburð á Rimmugýgi
hans Skarphéðins og pennanum hans Jóns Sigurðssonar! Hvort
skyldi hafa höggvið stærra fyrir fósturjörðina? Frekar mundi
fjööurstafurinn hans Snorra þola samanburðinn, en þó tæplega
geta jafnast við stálpenna Jóns. Pví þó ritfrægð Snorra jafnan
muni varpa ljóma yfir land vort, þá er þó enn meira varið í hitt,
að hafa með ritum sínum og ræðum hafið ættjörð sína upp úr
doða og undirlægjuskap til framtaks og sjálfstæðis, og þannig
gróðursett þann meið, sem borið getur blessunarríka ávexti um
allar ókomnar aldir, svo að réttmælt verði hjá Steingrími, er
hann kveður um Jón:
Ef fanna foldin heið
fullgróinn sér sinn meið
á bjarga brún
hefjast við himingeim,
háfaldinn sólareim,
hvert lauf á þolli þeim
ber þína rún.
Svipuð hugsun vakir og fyrir Matthíasi, er hann segir um
hann, að guð hafi gefið oss talsmann trúan
með fagurt frelsismál
með fjöri og eld í sál
að hefja hverja stétt,
að heimta landsins rétt.
Og þetta er dagsatt, því það mun fátt í þjóðlífi Isiendinga,
sem Jón Sigurðsson ekki lét til sín taka og reyndi að hrinda í
betra horf. Hann lét sér ekki síður ant um að vekja þjóðina til
menningar og framtaksemi, en að létta af henni ófrelsisböndunum.
Hann sá, að ekki var nóg að útvega henni frelsið, heldur varð
líka að gera hana hæfa til að nota það, að ala hana upp. Og
eigi ísland þá framtíð í vændum, sem vér allir vonum og óskum,
þá verður það fyrst og fremst uppeldi Jóns Sigurðssonar að þakka.
Því þó að honum tækist ekki, fremur en öðrum, að gera alt í
einu börn að fullorðnum mönnum, svo að enn megi benda á til-