Eimreiðin - 01.09.1911, Page 21

177
blóðvatni sjúklingsins gerðarefni (ferment), sem í sambandi viö
annað svo kallað »ambóceptor« leysir í sundur og eyðir bakterí-
unum. Og bæði hafa þessir menn og aðrir þýzkir, franskir og
enskir læknar á seinni árum, fundið enn fleiri efni, sem myndast
í blóðinu við hina og þessa sjúkdóma, og er svo að sjá, sem hvert
einasta eitur, bæði bakteríueitur og öll önnnr eitur, komi blóðinu
eða blóðvatninu til að mynda móteitur gegn því, jafnskjótt og
það samlagast blóði manns.
Hinn frægi þýzki bakteríufræðingur Ehrlich, sem fyr var
nefndur, hefur af miklu hugviti fært mjög sennilegar líkur fyrir
því, hvernig þessum hæfileikum blóðsins sé háttað. Hann hefur
sannfærst um, að alt blóðeitur verkar þannig, að það gengur í
fast efnasamband við efni í blóðinu. Sé eitrið magnað, þarf blóðið
að fórna því svo miklum efnum til sameiningar, sem það sjálft má
ekki án vera, til að geta fullnægt skyldu sinni, að næra frumur
heilans, tauganna og annarra líffæra, eða flytja súrefni um líkam-
ann og kolsýru burt o. s. frv. Sé hinsvegar eitrið vægt, þarf
blóðið ekki að fórna því fleiri efnum en svo, að það getur komist
af og gegnt köllun sinni eftir sem áður. Reynslan sýnir nú, að
líkaminn þolir alt eitur betur og betur, eftir því sem hann venst
því. Verki sama eitrið í vaxandi mæli smátt og smátt á blóðið,
þá þola menn eftir nokkurn tíma þann eiturskamt, sem áður
reyndist bráðdrepandi. Þetta skýrir Ehrlich þannig, að svipað sé
háttað blóðinu og öðrum líkamspörtum. Pegar einhver efni eyð-
ast, þá myndast ný í þeirra stað, líkt og þegar vér meiðum okkur,
t. d. hruflum hörundið, brjótum bein, missum nögl, þá myndast
altaf nýr vefur í staðinn. Sum dýr hafa þenna hæfileika miklu
fullkomnari en vér mennirnir. Ef t. d. ánamaðkur er skorinn í
sundur, vex svo fyrir sárin, að báðir helmingar geta orðið að
nýjum ánamöðkum. Eins er um krossfiska, ígulker og ýms lægri
dýr; skriðdýr og skordýr geta þetta líka. Halinn á ferfætlu vex
t. d. aftur á skömmum tíma og verður jafngóður þeim, sem af
var skorinn.
Blóðið myndar að líkindum ný efni í stað þeirra, sem eyðast,
og ekki einungis svo, að skarðið fyllist fyrir þau, sem eydd eru,
heldur myndast töluvert í viðbót, og þessi nýmynduðu efni geta
þá boðið byrginn og sameinast nýju eitri, sem inn kemur.
IJað er æfagömul reynsla fengin fyrir því, að menn geta van-
ist allskonar eitri. Tóbakseitrinu venjast menn svo, að það verður