Eimreiðin - 01.09.1911, Page 36

192
Vér vonum að þessi gögn nægi til að sýna, hve miklu ást-
fóstri jarlshugmyndin átti að fagna hjá Jóni Sigurðssyni frá fyrstu til
síðustu stundar. Af þeim má og sjá, hvernig hann hugsaði sér
jarlinn, sem sé að hann skyldi skipaður af konungi sem fulltrúi
hans og hafa dbyrgð fyrir honum einum. Og þar sem hann
jafnan gerði þá kröfu, að ráðherrar þeir í landstjórninni, sem
ábyrgð ættu að bera fyrir alþingi, væru íslendingar, þá gerði
hann enga slíka kröfu um jarlinn. Hann segir, að svo hafi verið
til ætlast á Pingvallafundinum 1850, að það sskyldi vera d kon-
ungs valdi, hvort jarlinn væri danskur maður eða íslenzkuri..
(NF. XXIII, 28), og hefir sjálfur ekkert við það að athuga; enda
mun það hafa verið miðað við bendingu hans sjálfs í »Hugvekju
til Islendinga« 1848, þar sem hann tekur fram, að það hafi verið
vódkveðið í Gamla-sáttmála, hvort jarlinn skyldi vera norskur
eða íslenzkur'í (NF. VIII, 14). Aðalatriðið virðist fyrir honum
að hafa verið, að konungsvaldið yrði flutt inn i landið, en hitt
lætur hann sig minna skifta, hverrar þjóðar maðurinn sé, sem með
það fari. Hann virðist að hafa hugsað sem svo: konungurinn
sjálfur er og verður jafnan danskur maður, svo hjá því verður
naumast komist, að konungsvaldið sé í dönskum höndum; og þá
er betra, að meö það sé farið af dönskum jarli uppi í Reykjavík,
en af dönskum konungi úti í Kaupmannahöfn. Yfir meðferð kon-
ungs á íslenzkum málum verði heldur aldrei kvartað né við hon-
um haggað; en jarlinum álítur Jón Sigurðsson að kynni að mega
fá konung til að kippa burt, ef alþingi léti beina ósk í ljósi um
það og konungi fyndist kvartanir þess á rökum bygðar (NF.
XXIII, 29). Auk þess heldur ekki útilokað, að jarlinn gæti stund-
um orðið Islendingur.
Á það atriði, hver ætti að undirrita skipun jarlsins með
konungi, minnist Jón Sigurðsson aldrei. Hann virðist enga áherzlu
hafa á það lagt, en, að því er séð verður, talið sjálfsagt, að for-
sætisráðherra ríkisins undirritaði skipun hans, þar sem hann
bæri að skoða sem embættismann ríkisins, sem ætti að taka
laun sín úr ríkissjóði. Hann tekur sem sé fram, að Islendingar
eigi að borga þeim mönnum í landstjórninni, sem ábyrgð hafi
fyrir alþingi, en öðrum ekki, enda kemur það heim við reglur
Breta í sjálfstjórnar-löndum þeirra. 3?að er að minsta kosti víst,
að Jón Sigurðsson hefir ekki ætlast til þess, að neinn hinna ís-
lenzku ráðherra skyldi undirrita skipun jarlsins með konungi, hvorki