Eimreiðin - 01.09.1913, Side 4

156
Næstliðið sumar hafa staðið í Heimskringlu deilugreinar um
löndin, þau sem Islendingar byggja. —
Ritstjóri Heimskringlu hefir haldið á lofti þeirri kenningu, að
allskyns landgæði séu í Kanada, en Island sé gersneytt þeim og
hafi jafnan verið.
Hann er annars kynlegur náungi, þessi Baldvin Baldvinsson,
sem stýrir Heimskringlunni — þeirri, sem sköpuð er úr pappírn-
um, — manna orðfimastur þeirra íslendinga, sem mentast hafa
sjálfkrafa, og svo skáldmæltur maður í sundurlausum orðum, þeg-
ar hann vill hnjóða í ættjörð sína, að hann flýgur þá upp úr öll-
um skýjum sannreyndanna. En þegar hann tyllir sér niður á þjóð-
málasviðið, leikur hann sér eins og þröstur á kvisti og telur pá
landið vera fært um fullveldi, — býr hann sjálfur í því landi, sem
er ófullvalda, en þó hundrað sinnum fólksfleira, en Fjallkonan er
á sínu heimili, telur það helzta land undir sólinni og eitt hið allra
stjórnfrjálsasta, þótt það sé ríkishluti. — En hitt telur hann sví-
virðu fyrir sína »landgæðalausu« ættjörð, að hún sé ríkishluti —
þessi land-ögn og þessi þjóðvía, sem ekki getur annað en látið
gleypa sig, ef hún skyldi ein vera og alein um sína hitu, meðal
úlfskjafta stórþjóðanna.
Annars er ekki för minni heitið í hernað gegn ritstjóra Heims-
kringlu, fyrir afskifti hans af stjórnmálum íslands. Hitt var heldur
erindið, að hitta hann að máli um landgæði Kanada og íslands.
Eg get auðvitað ekki athugað nema örfá atriði af þeim mörgu,
sem hann hefir haft á lofti í blaði sínu, hefi hvorki löngun né
vilja til þess og ekki heldur tíma; sé og enga þörf á því. Og í
raun réttri felast þessi örfáu atriði, sem ég nefndi, í einu einasta
— frjósemi jarðvegsins.
Baldvin segir, að alls engin frjósemi sé í slenzkri mold, en
að vestræna moldin sé þrungin af frjóefnum. Mál sitt styður hann
með skýrslum um hveitiuppskeruna af hverri meðallags-ekru.
Hann segir að hveitiekran sé 35 faðmar á hvern veg, og er hún
þá rúmum fjórðahlut stærri heldur en vallardagslátta íslenzk. Bald-
vin telur uppskeruna af þessu ferhyrnda plóglandi 16 dala virði—
amerískra —, þegar frá er dreginn allur tilkostnaður. Líklegt er,
að þessi lönd séu fengin nálega gefins í fyrstu, og ef svo er
háttað þessu atriði, þá kemur ekki til greina í dæminu afborgun
og vextir dýrrar jarðar. Petta mætti kalla skáldaleyfi og þeim
manni sæmilegt, sem mjög er skáldhneigður í lausu máli — fóstru