Eimreiðin - 01.09.1913, Page 44

196
næmara. Það er alþýðurómur — og sama segja ferðamenn, sem
lýsa landsháttum —, að Norðlingar séu sýnu bragðlegri en aðrir
landsmenn, kátari og kurteisari, enda sumir allmiklir á lofti. I
sögunum gætir munar þessa minna, — nema ef vera skyldi í
kveðskapnum. þannig er sagt, að »vísur Víga-Glúms« þættu
skemtilegar, og eigi síður vísur Kórmáks, er lengi munu lifað
hafa á ótal manna vöruin, og fyrir því mjög breyzt í meðferðinni.
Vísur Grettis eru og alkunnar. Vatnsdæla, þó merkissaga sé,
hefur einungis geymt oss vísuorðin um Ingólf Porsteinsson:
Allar vildu meyjar Ek skal ok, kvað kerling,
með Ingólfi ganga, með Ingólfi ganga,
þær er vaxnar vóru; meðan mér tvær of tolla
vesöl kvaðst hún æ til lítil. tennr í efra gómi.
Kveðskap Hallfreðar má og sízt gleyma. Kemur fram í honum,
ef eigi í öllu, sem finst í norðlenzkum fornsögum, það skop og
ertni, keskni og flim, sem mjög einkennir alþýðukveðskap Norð-
lendinga æ síðan.
Á 12. og einkum 13. öld hefjast samfeldari sögur norðan-
lands, og þá.lærum vér betur og betur að þekkja alþýðubraginn
þar í sveitum og kviðlingana. Níðvísur urðu til og komu illu til
leiðar, þá er skærur Miðfirðinga og Húnröðlinga stóðu yfir (um
1220). Um þær mundir var goðinn Hallur Kleppjárnsson á Hrafna-
gili veginn fyrir hróp manna hans um Grundarmenn, einkum Kálf
bónda Guttormsson. þær vísur eru vel kveðnar:
Vetrungs fæðist efnit eitt, Hölzti hefir þat lengi lifat;
öllum er þat mönnum leitt; láti menn þat höndum þrifat!
tvennar liggja til þess bætr, Eigi er þat sem annarr smali,
tveir einir eru undir fætr. engi er skaptr við rassinn hali.
Kálfur var auðmaður mikill, en þó kváðu þeir:
Hefir um hrepp inn efra — (þat er kotmanna kynni)
hann er gerr at þrotsmanni — Kálfr matgjafir hálfar.
Og enn kváðu þeir:
Reið’k fyrir dyrr ok dúða’k
dyn-háskutul brynju
(eldr lék Yggs und skildi)
óskjálfandi Kálfi.
Mælt var-a gott þá, er geltu
Grundarmenn sem hundar
(þyss var í þrælum kusla
þeim) í virki heima.
I Skagafirði er um þær mundir lítið getíð um annan kveð-
skap en skáldsins Kolbeins Tumasonar (d. 1208), er þá þótti
einna bezt mentur höfðingi norðanlands, en kvað eflaust aldrei