Eimreiðin - 01.09.1913, Page 45

197
níð eba skop. En eigi er líklegt að engir slíkir kviðlingar hafi
komið upp á allri óöld Guðmundar góða, sem hófst með 13.
öldinni. En síðar, og einkum eftir Flóabardaga þeirra Kolbeins
unga og Eórðar kakala, gerðu fylgdarmenn Kolbeins mikið skop
að Eórði og Vestfirðingum hans, er meðal annars varð tilefni til
Haugsnessfundar, þar sem féllu nær hálfu öðru hundraði manna.
Sýna vísurnar um bardagann, að Skagfirðingar hafa verið hagorðir
menn, og er einkum þessi vísa dável kveðin:
Létu líf fyrir spjótum, — Vítt lá valr á grýttu
lásk eigi þar háski, — (varð tafn búit hrafni)
(sungu vápn á vangi (gunnar már yfir gaurum
víghljóð) búendr góðir. gall) Haugsnesi fallinn.
Eegar Sturlunga þagnar, þagna og allar sögur og sagnir
fyrir norðan land, að heita má, alt fram á daga hins síðasta
forna skálds og skörungs Norðlendinga, Jóns biskups Arasonar.
Kipti honum vel í kynið með skopkveðskapinn eins og annað;
hann var hálfur fornmaður, en hálfur barn yngri tíðar. Af vísum
hans þarf hér eigi neitt að tilfæra (sjá EIMR. XVII, 77—95). En
margt af þeim minnir á 14. til 15. aldar norðlenzk ljóð, sem lítið
eimir eftir af, nema Háttalykill Lofts ríka. Vel á minst, yfir
hann má ekki hlaupa, því hann var gott skáld, innan um, enda
finst mér Jón biskup hafi á stöku stað stælt Loft, t. d. í vísunni:
»Geitar hvanna grönn rót« o. s. frv. — Þórunn d Grund, dótt-
ir Jóns biskups, lét kveða til bónda síns í vikivaka (en orti sjálf?)
vísuna:
I Eyjafirði upp á Grund, þar hefir bóndi búið um stund,
á þeim garði fríða, sem börn kann ekki að smíða.
Líklegt er, að einhverstaðar kunni enn að slæðast stökur og
kviðlingar, er eigi upptök frá skólanum á Hólum, eða sveinum
biskupanna. Pyrfti endilega að grenslast eftir því. Frá tveimur
síðustu öldum biskupsstólsins eru að vísu eigi svo fáir kviðlingar
tii, auk alvarlegra ljóðmæla. Gleðimaðurinn Þorldkur biskup
Skúlason orti á yngri árum vísuna:
Parvior est parvo parvissimus ipse magister,
corpore perparvo, parvior ingenio.
um Ólaf lærðakarl (eða litlakarl), sem var skólameistari, en hafði
þó flaskað á stigbreytingu orðsins »parvus« (lítill). Pá vísu hef ég
séð á íslenzku þannig: