Eimreiðin


Eimreiðin - 01.09.1913, Qupperneq 47

Eimreiðin - 01.09.1913, Qupperneq 47
!99 og harðrétti. Hinn fyrsta tug 19. aldar gekk enn harðæri yfir land vort, og eigi minst hér norðanlands, meðan Napóleons-ófrið- urinn stóð, og sigling kom stundum engin árum saman. — En nú mun þykja mál að byrja á aðalefni þessa erindis. En mér fanst óhjákvæmilegt, að benda áður á helztu drættina í sögu þjóðarinnar, og verða þó miður fróðir lesendur litlu nær fyrir þann inngang. Hver öld á sína menningarsögu, sérstaklega um kjör og hugs- unarhátt alþýðunnar, en þá sögu er eftir að rita, eins og sveita- sögurnar. Við byrjun 19. aldar má telja miðstöð alþýðukveðskapar á Norðurlandi hér í Eyjafirði. Hér bjó þá séra Jón Þorldksson, er þá þótti bera höfuð og herðar yfir öll skáld á landi hér, en var þó að mörgu leyti um leið alþýðu-, gaman- og glettuskáld með afbrigðum; mátti með sanni um hann segja sviplíkt og Snorri Sturluson segir um Sighvat Pórðarson, að honum var skáldskapur svo tiltækur sem öðrum mönnum mælt mál. I annan stað bar fjör hans, fyndni og glens langt af flestum skáldum, er vér þekkj- um, og þótt til útlanda sé farið. Fátt var svo auðvirðilegt, að það yrði honum ekki að yrkisefni, ef gaman eða gletni fylgdi. Enda eru til betri skopvísur eftir hann um sjálfan hann, en að þær geti úr minni líðið. í annan stað skorti Jón Porláksson hvorki anda né orðsnild til að yrkja um háleit efni, og þó einkum til að þýða með furðanlegri snild tvö hin frægustu sögu- og hetjuljóð Norður-Evrópu, er þá voru tih Paradísarmissi Miltons og Messías Klopstokks. Aftur sverja hinir frumortu sálmar hans og andleg kvæði, erfiljóð og annað alvarlegs efnis, sig flest í ætt við tíma skáldsins, ýmist við Píetista-guðræknina, er þá var að deyja út, eða skynsemistrúna, sem þá var farin mestu að ráða. Tel ég og glenskveðskap þess tímabils, sem J. P. bjó í Eyjafirði (1788— 1819), eins og öfuga afkomu hinnar skynhelgu oftrúar frá dögum Kristjáns sjötta, stefnu, sem ofan á hörmungarnar hélt allri glað- værð í bóndabeygju, og gaf oss hvorki sálmaskáld né kennimenn. Jón forláksson kom sem kallaður og í góðar þarfir á Norður- land. Og þótt hann jafnan væri snauður af fé og nyti fyrir þá sök eigi mikillar virðingar, má vel finna þess merki, að hann hefur fljótt og stórum vakið kveðskap og glaðværð bæði karla og kvenna í nágrannasveitunum, og eigi sízt nýja dirfð í ádeilum og gletni, jafnvel við heldri menn, prestana og ríkismennina, sem áður þóttu friðhelgir. En hvers var von, þegar annar eins kenni-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78

x

Eimreiðin

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.