Eimreiðin - 01.09.1913, Page 57

209
lofs og ágætis. Hefur dr. Valtýr sjálfur öllum öðrum betur tek-
ið það fram í áminstum árgangi (XIV.) EIMREIÐAR sinnar. Par
segir meðal annars svo:
»ísland hefur átt mörg alþýðuskáld, sjálfsagt fleiri en nokkur
önnur þjóð að tiltölu við fólksfjölda. En allur þorri þeirra hefur
átt þeim örlögum að sæta, að nöfn þeirra hafa gleymst, alveg
eins og höfundanna að sögunum okkar frægu. Og þó hefðu
mörg þeirra átt skilið, að nafni þeirra hefði verið haldið á lofti;
því þó hugarflugið og skáldsnildin hafi ekki ætíð verið hjá þeim
á háu stigi, þá hafa þó ljóð þeirra veitt svo mörgum unað og
ánægju, að þeirra ber að minnast með þakklæti. Pessi alþýðu-
skáld hafa haft sína köllun, ekki síður en stórskáldin eða þjóð-
skáldin. Ljóð þeirra hafa að vísu sjaldnast haft mikið gildi fyrir
bókmentir vorar. En fleira er matur en feitt kjöt. Svo getur á
staðið fyrir mörgum, að léttmetið verði þeim notasælla en kosta-
fæðan. Óbreyttur og mentunarsnauður alþýðumaður getur ekki
ætíð haft full not af stórfeldum og háfleygum skáldskap, sem oft
og tíðum fæst við efni og hugsanir, er liggur fyrir ofan og utan
við sjóndeildarhring hans og verksvið. Hin léttu og einföldu ljóð
alþýðuskáldsins eru betur við hans hæfi. Pau skilur hann og af
þeim hefir hann fulla nautn, því þau fást vanalega við efni úr
hversdagslífi alþýðunnar, sem hann þekkir og ber fult skyn á.
Pau hressa hann og fjörga í stritinu og deyfðinni, einkum ef þau
eru dálitið hnittileg og kátínu- og gleðiblær yfir þeim.«
I’etta er satt og prýðilega sagt — um hina umliðnu tíma.
En nú eru nýir tímar gengnir í garð, með nýrri tízku og kröfum,
eins og áður var bent til. Pví betur sem fólk vort mannast og
mentast, og því minni munur sem verður á þekkingu »lærðra« og
»ólærðra«, þ. e. skólalærðra og heimalærðra, því meir vaxa kröf-
urnar til allra skáldmæltra manna á landinu, unz enginn þekkir
lengur eða spyr um, hvort sá eða sá höfundur hafi setið á skóla-
bekk lengur eða skemur. Enda má nú þegar segja, að skáld-
skapur sé orðinn svo tilrækur flestum og braglistin svo algeng,
að eitt skáldið verður illa greint frá öðru — nema fyrir meðferð
mdls, forms og efnis. Og reyndar er það nú mikið. Enda má
einu aldrei gleyma. Hverju þá? Að listin er fyrst og fremst
frumgdfa. Formlistin er ekki einhlít. Heldur ekki ómentuð með-
fædd gáfa.
Að endingu þetta: