Eimreiðin - 01.07.1919, Blaðsíða 13

EIMREIÐIN]
ORKUGJAFAR ALDANNA
141
agnir væru með öllu ódeilanlegar. Nú kom það í ljós við
þessar nýju og nákvæmu rannsóknir, að þessar frum-
agnir voru hver um sig svolítill heimur útaf fyrir sig, og
hann talsvert margbrotinn, heimur, sem mannlegur máttur
gat látið leysast sundur, farast, og við þá sundurlausn eða
heimslok atómsins losnaði eins og úr læðingi orka, sem
steinkolaorkan var í samanburði við eins og barn hjá
risa. — í sambandi við uppgötvun þessa nýja orkubera,
geislamagnsins, hefir Soddy, er eg nefndi, skrifað nýja
sköpunarsögu, sem eg ætla þó ekki hér að fara út í.
Endar hann þá sögu sína á því, að bera saman þessi tvö
stærstu menningarstig á æviferli mannkynsins, stig, sem
hundruð þúsunda ára liggja á milli, eldsóknina, eða eld-
fundinn, og geislaorkuíundinn. Minnir hann á það, er eg
áður drap á, að vér stöndum nú gagnvart geislaorku
efnisins jafnundrandi, og jafnófróðir um eðli hennar, eins
og mennirnir fyrir hundruðum þúsunda ára um eldinn
og verkanir hans. En þó vér skiljum enn lítið í hinni
nýju geislaorku og kunnum lítt hana að nota, þá er þó
óneitanlega huggun í því, að vita af þessum nýja orku-
bera, vita af honum í efninu í kringum okkur, einmitt
um sama leyti og oss er sagt að þeir orkugjafar, er borið
hafa á herðum sér menningu nútímans, séu í þann veg að
ganga til þurðar. Öldin sem leið endaði með myrkri; nú
or þó óneitanlega geislaskíma fram undan. Og ekki þarf
að bera kvíðboga fyrir því, að látið verði undir höfuð
leggjast að rannsaka sem best þetta nýja efni, afla sér
þess og læra að færa sér það í nyt.
VI.
Við höfum nú verið að móka í humátt á eftir tíman-
um; eg held að við verðum nú að herða reiðina og taka
svolítinn sprett fram úr honum. Mig fyrir mitt leyti langar
til að hlusta á háskólakennara, sem um miðja þessa öld
er að halda fyrirlestur um radíum. Hann hefir í augsýn
áheyrendanna gert ýmsar tilraunir, sýnt þeim hvernig
úranfrumagnirnar leysast sundur, og hvernig sú sundur-
ieysing hefir í för með sér geisla- og geislaorkufæðingu.