Eimreiðin - 01.07.1919, Blaðsíða 8

136
ORKUGJAFAR ALDANNA
IEIMREIÐIN
III.
»Mjög þarf nú að mörgu hyggjacc. Við förum því hægt,
færum okkur sem svarar mannsaldri, fram á aldamótin
síðustu. Öllu hefir fleygt fram; þar sem kynt var undir
tíu kötlum fyrir 30 árum, þar logar nú undir hundrað.
»Nú má fara á eldi’ og eim alt á sjó og landicc; og nú
eru flest störf með vélum unnin: þar sem gufuvélarnar
eru of fyrirferðamiklar og klunnalegar, þar kemur raf-
magnið til sögunnar. Nú þykir það seinlegt og ganglaust,
að brjóta kolin með hökum og öðrum handverkfærum;
nú eru hafðar til þess vélar, sem vinna á við þúsundir.
Ekki þúsundir, heldur miljónir smálesta eru árlega grafnar
úr jörðu; og nú er búið að gefa svarta steininum nýtt
nafn, skíra hann upp; nú er hann oft nefndur svarti
demantinn; svo mikið þykir til hans koma, svo mikið er
gildi hans og þýðing í heiminum á vorum tímum.
En innan um öll kolabálin og vélaskröltið sitja hag-
’fræðingar þjóðanna með sveitta skalla yfir reikningum
sínum. Einum enskum hagfræðing telst svo til, að eftir
400 ár verði öll kol þar í landi upp unnin með þeirri
kolaneyslu, sem nú er; en aukist kolabrúkun jöfnum fet-
um og næstliðna áratugi, þá muni þau búin eftir 120 ár.
Og þýskum hagfræðing hefir reiknast svo, að kol þar i
landi muni ekki endast lengur en 200 ár. Að vísu er sv»
talið, að talsverður kolaforði sé enn ónotaður bæði í
Suður- og Austurálfu heims; en þó gert sé ráð fyrir
þessu, má þó telja víst, að ekki liði á löngu uns kola-
laust verður í heiminum, og liggur þá ekkert fyrir annað,
ef ekki hleypur eitthvað óvænt á snærið, en að hverfa að
gamla laginu, láta handleggina og vöðvana hafa það; en
ekki er ólíklegt, að einhverjum bregði þá við, og ekki
verður fyrsta kolalausa kynslóðin öfundsverð af hægðinni.
Þetta er áhyggjuefni þeirra manna, er horfa fram og þessa
hluti rannsaka. Það gengur á fyrningarnar, kolaforðinn
eyðist; mikið af orku þeirri, er í kolunum felst, fer for-
görðum við brunann; hitt eyðist til að þjóta fram og
aftur um lönd og höf, og til ýmislegrar vinnu; en eftir