Eimreiðin - 01.05.1920, Síða 64

192
RITSJÁ
[EIMREIÐIN
Hér er ekki staður til að ræða neitt frekar um petta málefni.
Tilgangurinn aðeins sá, að geta þessa tímarits og í hvaða átt
það stefnir. M. J.
DÓMKIRKJAN Á HÓLUM í HJALTADAL. Lýsing ísl. miðalda-
kirkna eftir Guðbrand Jónsson; úr »Safni til sögu íslands o. s.
frv.« 1919. Myndir og uþpdrættir á 18 bls. fylgja.
Retta er upphaf mikillar ritgerðar um íslenskar kirltjur í
kaþólskum sið. Heflr höf. augsýnilega safnað mjög til hennar,
bæði úr skrifuðum skilríkjum og einnig með því að fara um
landið og grafa og athuga. Fann hann þá meðal annars hina
merkilegu Gunnsteinsstaða kirkju, sem mun vera eitthvert elsta
hús á landi hér. og lengi verið notuð fyrir skemmu. Pá fann
hann og bein nokkur við Hólakirkju, sem ætla má að sé bein
þeirra feðga Jóns Arasonar, Björns og Ara, og má af þeim grefti
ráða nokkuð um stærð kirkjunnar o. fl. Er þetta skýrt með
myndum og uppdráttum.
Ekki er ritgerð þessi óaðflnnanleg fremur en von er til. Sumt
i henni er vafasamt, en smáatrðiði eru það, sem eg hefi tekið
eftir, svo sem það, að 1056 hafi biskupsstóll verið settur á stofn
á íslandi (bls. 9), því að ísleifur sýnist hafa verið biskup mjög
af sama tæi og fyrri biskupar hér og án þess að hafa fastan
biskupsstól, þó að hann væri íslenskur og svo atvikaðist að
stóllinn var settur á ábýlisjörð hans síðar. Höf. er líka sum-
staðar með óþarfa slettur, eins og t. d. að Hólakirkja frá 18.
öldinni sé helguð Friðriki konungi V. á sama hátt og kaþólskar
kirkjur voru dýrlingum helgaðar (bls. 63 og 64), þó að einhver
meinlaus smjaðuryrði um hans hátign væru letruð á spjald i
kirkjunni.
Til nokkurrar hlitar verður ekki dæmt um ritgerð þessa fyr
en hún er öll út komin, en það má þó strax sjá, að afarmikilli
elju hefir verið til hennar varið og hún bætir á sínu sviði úr
þeim tilfinnanlega skorti, sem er á einstökum, tæmandi, ritgerð-
um um ákveðin efni í sögu vorri, því að þá fyrst, er slikar rit-
gerðir hafa rist ofan af, þvert og endilangt, verður mögulegt
að skrifa söguna svo í verulegu lagi sé. Rað er og kostur, og
liann ekki lítill, við þessa ritgerð, að hún er skrifuð af manni,
sem sjálfur er innlifaður kaþólskri trú og kirkjusiðum, og kemst
því nær mörgu, en flestum mönnum hérlendum er mögulegt.
Má því vænta þess, að verulegur fengur verði að þessari ritgerð,
;þegar hún verður öll út komin. M. J.