Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1990, Side 23

TVENNAR SMÍÐALÝSINGAR
23
má“. Mætti jafnvel skilja frásögnina svo, að Snorri hefði komið á
staðinn, þar sem Ormurinn langi var reistur. Pá er það nýjung, að
stafnasmiðurinn, sem síðar varð höfuðsmiðurinn, er nefndur
með nafni og viðurnefni, Porbergur skafhögg. Hvort það hefur
verið í minnum haft eftir meira en tvær aldir, skal ósagt látið, hitt
eins líklegt, að Snorri hafi búið það til og kveikjan að viðurnefninu
a.m.k. sé orð, er lögsögumaðurinn Snorri Sturluson hefur þekkt
úr kafla um hafskip í festaþætti Grágásar, þar sem segir: „Ef maðr
höggr skýlihögg á hafskip manns, ok varðar fjörbaugsgarð, ok svá
hvatki er maðr meiðir at skipinu eða at reiðinu eða at viðum, nema
v. aura skaði sé ágörr eða meiri, þá varðar skóggang.“'
Bakkastokkarnir og nafn smiðsins ásamt viðurnefni, er tengist
sögunni svo mjög, verða þegar til að sveipa alla frásögnina miklum
sennileikablæ.
Aðrar breytingar eru þær helztar, að í stað höggvanna þriggja
miklu eru smiðirnir, er fallizt höfðu hendur, í frásögn Snorra
látnir segja, „at spillt var skipinu ok maðr myndi gengit hafa frá
framstafni til lyptingar ok sett í borðit hvert skýlihögg at öðru“, og
er þar vissulega brugðið upp mjög lifandi mynd. Pá tekst Snorra
með því að leyna ögn lengur, hver verkið hafði unnið, að auka
eftirvæntingu áheyrandans eða lesandans.
En það verður ekki af Oddi skafið, að hann hefur í sinni frásögn
það höfuðatriði - og heldur mjög haglega á því, að sýna, eins og
áður er að vikið, að enginn hlutur er svo alger, jafnvel að
almannadómi, að ekki verði um hann bætt. Slík frásögn hlaut
sökum anda og efnis að freista í senn sagnameistarans og smiðsins
Snorra Sturlusonar, en frá honum segir m.a. svo í 34. kapítula
Islendingasögu Sturlu Pórðarsonar: „Hann gerðist skáld gott ok
var hagr á allt þat, er hann tók höndum til, ok hafði inar beztu
forsagnir á öllu því, er gera skyldi.“
Hér væri hægt að nema staðar, en mig langar þó til að fylgja
þessari sögu ögn eftir. í Flateyjarbók, er tveir íslenzkir prestar
skrifuðu seint á 14. öld á vegum Jóns bónda Hákonarsonar í
Víðidalstungu, eru í Olafs sögunum, þ.e. Olafs sögu Tryggvason-
ar og Ólafs sögu helga, er sr. Jón Pórðarson skrifaði, sögur Snorra
Sturlusonar um þá konungana mjög lagðar til grundvallar, en þær
síðan stórlega auknar. Er þar hvort tveggja komið efni úr svokall-
aðri Ólafs sögu Tryggvasonar hinni mestu frá öndverðri 14. öld og
1 Grágás, síðari deild, Kaupmannahöfn 1852, bls. 72.