Frjáls verslun - 01.04.1998, Blaðsíða 18

ppákoman í Landsbanka íslands, sem endaði með því að
aðalbankastjórunum þremur var bolað burtu, sýnir
brýna nauðsyn þess að einkavæða ríkisbankana og ríkis-
íýrirtæki almennt. Nú er lag. Með sölu ríkisbankanna yrði banka-
kerfið hagkvæmara og réttlátara - því ósanngjarnt er að reka rík-
isbanka í samkeppni við einkabanka. Og vilji menn koma á raun-
hæfri siðbót í ríkisrekstri verður það best gert með því að draga
úr umfangi ríkisins - draga úr afskiptum stjórnmálamanna af við-
skiptalífinu.
Aftaka bankastjóranna þriggja í starfi er með mestu tíðindum í
íslensku viðskiptalífi í áratugi. Hver hefði trúað því í byrjun ársins
að bankastjórar Landsbankans yrðu látnir fara vegna laxveiði og
of hárrar risnu? Engir. I upphafi dymbilviku var þó ljóst að til tíð-
inda var að draga. Ríkisstjórnin var að fara á taugum yfir reiði
þjóðarinnar vegna málsins. Það lá í loftinu að það yrði látið til skar-
ar skríða gegn bankastjórunum. Þar vógu þyngst ummæli forsæt-
isráðherra um að ekki yrði skorast undan því að taka erfiðar
ákvarðanir í Landsbankamálinu. Það gat varla táknað nema eitt.
Það mun hafa verið á skirdag, 9. apríl, sem Halldóri Jóni Krist-
jánssyni, núverandi bankastjóra Landsbankans, var boðin banka-
stjórastaðan af Finni Ingólfssyni viðskiptaráðherra. Þegar komið
var grænt ljós frá Halldóri lét Finnur til skarar skríða á annan i
páskum; bankastjórarnir þrír, Björgvin Vilmundarson, Sverrir
SKOÐUN: Jón G. Hauksson
Hermannsson og Halldór Guðbjarnason, voru látnir taka pokann
sinn. Þeir voru knúðir til að segja af sér þennan dag - sem og þeir
gerðu. Strax morguninn eftirvartilkynntað Halldór Jón Kristjáns-
son, ráðuneytisstjóri í viðskiptaráðunejdinu, tæki við sem banka-
stjóri og sat hann blaðamannafund með bankaráðinu eftir hádegi
þennan dag. Það verður að teljast broslegt þegar ráðamenn tala
um að bankastjórarnir þrír hafi sagt sjálfviljugir upp - og enn ein-
kennilegra er að heyra núverandi bankastjóra, Halldór Jón Krist-
jánsson, ræða um að ráðning hans sé ekki pólitísk. Hvílík tilviljun
að ráðuneytisstjóri í viðskiptaráðuneytinu og helstí samstarfsmað-
ur Finns Ingólfssonar bankamálaráðherra sl. þrjú ár skyldi fá
stöðuna?!!!
Reiði almennings ýtti málinu af stað. Það voru hins vegar
stjórnmálaflokkarnir, sem sitja á Alþingi, sem boluðu bankastjór-
unum þremur í burtu - þótt Finnur sæi um málið sem ráðherra
bankamála. Það var líka í verkahring flokkanna að reka banka-
stjórana; það voru þeir sem réðu þá. Bankastjórar ríkisbankanna,
sem og ílestír toppembættísmenn á Islandi, hafa í áratugi verið
pólitískt ráðnir. Flokkarnir hafa skipst á bitum og bitlingum, korn-
ið „sínum mönnum að”. Svo verður áfram á meðan ríkisbankarn-
ir eru í eigu ríkisins og flokkarnir fjarstýra þeim.
Landsbankamálið veitír stjórnmálamönnum gullið tækifæri til
að einkavæða ríkisbankana sem íyrst; selja þá til einstaklinga og
fyrirtækja í einkageiranum. Miðað við yfirlýsingar nýráðins
bankastjóra Landsbankans og stefnumörkun bankans undir hans
stjórn er ekki íýrirsjáanlegt að það gerist á næstunni - þótt hann
stefni að því að bankinn verði skráður á hlutabréfamarkað. Því
miður virðist ríkisstjórnin hafa lagt einkavæðingu bankanna í salt!
Það kemur ekki grænt ljós á sölu þeirra á næstunni. Það er sorg-
legt! Sú umræða, sem komin var af stað í febrúar og mars um að
selja og sameina banka, var málefnaleg og gagnleg. Um 70 tíl 80
Besta lausnin er ab rjúfa hin
og selja ríkisbankana. Sú leið tryggir
MYNDIR: GEIR ÓLAFSSON
18