Frjáls verslun - 01.04.1998, Qupperneq 19

ANKANN!
pólitísku tengsl vió bankakerfid
ódýrara bankakerfi og mestu siðbótina.
SKOÐUN
% af fjármálamarkaðnum er enn í höndum ríkisins. Markmið rík-
isstjórnarinnar í upphafi kjörtímabilsins var þó að einkavæða og
losa um tök ríkisins í bankaheiminum. En það gerist ekkert!!
Þrátt fyrir það sýna kannanir að mikill meirihluti þjóðarinnar vill
að ríkisbankarnir verði seldir. Fólkið er komið fram úr stjórnmála-
mönnunum.
Það hefur svo sem lengi verið vitað um verulega andstöðu
gegn hugmyndum um einkavæðingu bankanna innan allra stjórn-
málaflokkanna - þó sérstaklega innan Framsóknarflokks og Al-
þýðubandalags. Þannig er núverandi bankaráðsformaður Lands-
bankans, og sérstakur sendiherra Finns Ingólfssonar í bankan-
um, andvígur hugmyndum um að selja bankann. Umræðurnar
þar um í febrúar og mars sl. fóru mjög íýrir brjóstið á honum.
Eftir fárið í kringum Landsbankann ætti almenningur núna að
staldra við og spyija margra spurninga. Fyrsta spurningin er auð-
vitað þessi: Hvers vegna er stjórnmálamönnum svo umhugað um
að hafa ítök í ríkisbönkunum? Svarið er einfalt. Flokkarnir vilja
hafa ítök til að geta veitt fýrirgreiðslu. Stjórnmál snúast um völd
og áhrif; það að komast í aðstöðu til að beita valdi. Þetta endur-
speglast meðal annars í því að Landsbankinn var látinn taka á sig
um 80 til 100 milljóna króna gjaldþrot Þjóðviljans og ábyrgðir Al-
þýðubandalagsins í því máli. Sömuleiðis endurspeglast þetta í
einni hinna fjölmörgu varnarræða Sverris Hermannssonar í
Morgunblaðinu þar sem hann segir frá því að bankinn hafi selt
góðum og gegnheilum framsóknarmanni lóð á um 40 milljónum
undir kostnaðarverði - en að hann (Sverrir) hafi rift þeirri sölu í
óþökk framsóknarmanna innan bankans. Takið eftir að þetta er
sama upphæð og margumræddur laxveiðikostnaður bankans. Að
sögn Sverris átti Finnur Ingólfsson viðskiptaráðherra að hafa lof-
að greiðanum - ef hann kæmist í aðstöðu tíl þess. Að vísu getur
verið varasamt hjá Sverrí að velta svona steinum því einhveijir
slíkir tílheyra væntanlega sjálfstæðismönnum líka - og gætu því
hitt hann fyrir.
MÖRG ÞJÓÐVILJA- 0G LÓÐARMÁL
En ætli svarið við því, hvers vegna svo margir stjórnmálamenn
vilja í reynd ekki selja ríkisbankana heldur halda dauðahaldi í þá,
sé ekki einmitt mál af þeim toga sem hér hafa verið nefnd, þ.e.
gjaldþrot Þjóðviljans og lóðarmál framsóknarmannsins. Ætli
svona mál séu ekki „daglegra brauð” í bankanum en margan gæti
grunað. Gleymum ekki orðum forsætísráðherra lyrir nokkrum
árum, þegar aískriftarvandi Landsbankans var mjög til umræðu,
um að bankinn hefði of lengi verið notaður sem eins konar „fé-
lagsmálastofnun” í atvinnulífinu. Raunar er það einmitt á þessum
grunni sem varnarræður Sverris Hermannssonar byggjast þegar
hann ræðir um tvískinnung og gijótkast úr glerhúsum hjá þeim
stjórnmálamönnum sem hæst hafa galað um hann á Alþingi
vegna Landsbankamálsins og bruðl bankans. Hann segir þá
hræsnara sem ættu að líta í eigin barm; fyrirgreiðsla þeirra kosti
fé og sé tekið úr buddu almennings. Að vísu bætír það ekkert
bruðl Landsbankans og rúmar reglur hans í risnu.
Við fall Landsbankastjóranna þriggja rifjast upp gamla máltæk-
ið að oft veltír lítil þúfa þungu hlassi. Laxveiðkostnaður bankans
upp á um 42 milljónir á undanförnum fimm árum, sem varð þre-
menningunum að falli, ásamt um 68 milljóna risnukostnaður
bankans á árunum ‘94 til ‘97, telst lítil þúfa þegar haft er í huga að
bankinn hefur orðið að afskrifa tæpa 15 milljarða á undanförnum
tíu árum vegna tapaðra útlána. Hluta af þeim útlánatöpum má
tengja pólitískum lánveitíngum. Bankinn varð að taka á sig mikl-
19