Morgunblaðið - 01.05.2001, Blaðsíða 31

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ 2001 31
KOSIÐ verður til þings á Ítalíu 13.
maí og stendur baráttan fyrst og
fremst milli tveggja fylkinga, annars
vegar hægribandalags auðkýfings-
ins Silvios Berlusconis og hins vegar
bandalags mið- og vinstriflokka und-
ir forystu borgarstjórans í Róm,
Francescos Rutellis. Harðorður leið-
ari í síðasta tölublaði breska tíma-
ritsins The Economist hefur beint
mjög athyglinni að fjármálaumsvif-
um Berlusconis en hann er einn af
auðugustu mönnum heims og fjöl-
miðlaveldi hans er afar öflugt á Ítal-
íu, aðeins ríkisfjölmiðlarnir geta
keppt við hann. Hann á hlut í fjöl-
miðlafyrirtækjum erlendis, m.a. á
Spáni. Dagblaðið El Mundo á Spáni
sagðist í gær hafa undir höndum
gögn sem sönnuðu að sjónvarpsstöð
sem hann á hlut í hefði stundað
skattsvik og komið fé fyrir í skatta-
skjólum víða um heim. Baltasar
Garzon, saksóknari á Spáni, hefur
reynt að fá Evrópuþingið til að af-
létta þinghelgi sem Berlusconi nýtur
en hann á sæti á þinginu.
Ekki virðast deilurnar um feril og
fjölmiðlaítök Berlusconis hrella
marga kjósendur. Samkvæmt skoð-
ankönnunum er meira en 50% Ítala
alveg sama og fjórði hver telur það
geta komið honum vel við stjórnar-
störfin að vera svona ríkur.
The Economist segir að ofurtök
hans á fjölmiðlunum, sem andstæð-
ingar hans segja að hann misnoti
blygðunarlaust, séu ein út af fyrir sig
nægilega ástæða til að hann geti ekki
að óbreyttu orðið leiðtogi landsins.
Lágmarkið sé að hann losi sig við
fjölmiðlaveldið, til dæmis gæti hann
selt eignarhlut sinn.
Hvaðan komu peningarnir?
Það greinir frá rannsóknum og
málaferlum vegna meintra afbrota
Berlusconis sem enn eru í gangi.
Hann sé meðal annars sakaður um
að hafa notað fé sem ekki sé vitað
hvaðan hafi komið og sé jafnvel
grunaður um tengsl við mafíuna. Svo
geti farið að hann verði, fyrstur for-
sætisráðherra í sögu Ítala, dreginn
fyrir rétt. Í yfirlýsingu Fininvest,
helsta eignarhaldsfélags Berluscon-
is, á föstudag sagði að lögð yrði fram
kæra vegna skrifa The Economist,
þau væru móðgun við heilbrigða
skynsemi og í þeim væri að finna
„svívirðilegan róg“.
Nýjar kannanir benda til að mjótt
verði á mununum í þingkosningun-
um en fyrir fáeinum vikum virtist
Berlusconi vera öruggur sum sigur.
Eurisco-stofnunin birti á fimmtudag
niðurstöður í könnun sinni og fengu
Berlusconi og flokkur fyrrverandi
fasista þar samanlagt
36% stuðning en fylking
Rutellis var með 32%.
Hinir síðarnefndu voru
með 27% í könnun sem
gerð var 9.–13. apríl og
hefur bilið því minnkað
mjög.
Rutelli er 46 ára, arki-
tekt að mennt og þykir
koma afar vel fyrir, ekki
síst á sjónvarpsskjánum
enda neitar Berlusconi
að mæta honum í kapp-
ræðum. Rutelli var á ár-
um áður mjög vinstri-
sinnaður en er nú
trúrækinn og orðinn
hófsamari í stjórnmála-
skoðunum. Fyrir nokkr-
um árum létu hann og eiginkona
hans, Barabara Palombelli, gefa sig
saman íkirkju eftir að hafa látið
borgaralegt hjónaband nægja í 13
ár. Eiginkonan var lengi mun þekkt-
ari en hann en hún var þá fréttamað-
ur.
Rutelli fór nýlega í kosningaferða-
lag um landið með járnbrautarlest
og hélt alls 62 fundi en stærstu fjöl-
miðlarnir hundsuðu að mestu fund-
ina.
Vikuritið The Economist birti á
forsíðu mynd af Berlusconi og fyr-
irsögnina „Hvers vegna Silvio Berl-
usconi er vanhæfur til aðstjórna Ítal-
íu“. Auk leiðarans er lengri úttekt á
málinu þar sem lýst er viðskiptaferli
auðkýfingins er hófst á sjöunda ára-
tugnum. Hann er nú 64 ára gamall.
Fullyrt er að dimmur skuggir hvíli
yfir öllu veldi hans vegna þess að
ekki hafi tekist að rekja hvernig
hann komst í upphafi yfir fé sem
hann notaði til að fjárfesta í ýmsum
gróðavænlegum framkvæmdum.
Talsmenn hans afgreiði allar rann-
sóknir á þessum málum sem ofsóknir
af hálfu vinstrimanna og gefur ritið
lítið fyrir þær skýringar, segir að að-
eins sé um að ræða eðlilegar rann-
sóknir á alvarlegum ásökunum.
Berlusconi stofnaði flokk sinn,
Forza Italia, árið 1993. The Econom-
ist segir að ferill Berlusconis hafi
byrjað með því að hann hafi fengið
þá hugmynd að reisa einbýlishúsa-
hverfi í Mílanó, skammt frá Linate-
flugvelli. Leið véla í flugtaki lá yfir
svæðið. „Áhuginn á byggingarsvæð-
inu jókst þegar ferðum flugvélanna
var af dularfullum ástæðum beint yf-
ir önnur íbúðarhverfi,“ segir vikurit-
ið.
Mútugjafir og mafíutengsl
Það segir að Berlusconi hafi að
nokkru leyti fjármagnað fyrstu
skrefin að myndun
fjölmiðlarisans Med-
iaset með bankalánum
sem virðist hafa verið
höfðinglegri en fyrir-
tækið virtist geta
staðið undir. En árið
1997 hafi fjármála-
maður með tengsl við
mafíuna fullyrt í sam-
tali við embættismenn
á Sikiley að Berl-
usconi hafi einnig not-
að peninga frá mafí-
unni til að hasla sér
völl í sjónvarpsheim-
inum. Ritið segist hafa
undir höndum 700
síðna skýrslu embætt-
ismanna um rann-
sóknina og athyglisvert sé hvað hann
reyni ákaft að komast hjá því að
veita upplýsingar um eignarhalds-
fyrirtæki sín og rekstur þeirra.
Milljarðaviðskipti með hlutabréf hafi
farið fram með því að notað var
reiðufé og án þess að skjöl væru und-
irrituð. Beitt sé fjölmörgum og
furðulegum millifærslum á fé milli
banka er virðist óskiljanlegar.
The Economist segir að sigri Berl-
usconi og myndi ríkisstjórn verði það
„svartur dagur“ fyrir lýðræði og
réttarríki á Ítalíu sem er fjórða
mesta iðnveldi Evrópu og bendir á
að hann muni verða hæstráðandi fyr-
irtækja og stofnana sem annist alls
um 90% allra sjónvarpssendinga á
Ítalíu. „Herra Berlusconi er ekki
hæfur til að fara fyrir ríkisstjórn
nokkurs lands, allra síst eins af auð-
ugustu lýðræðisríkjum heims,“ segir
ritið.
Afar óvenjulegt er að The Econ-
omist taki svo harða afstöðu gegn
stjórnmálamanni. Í leiðaranum er
bent á að enn sé verið sé að rannsaka
ýmsa þætti fjármálaumsvifa Berl-
usconis en eignum hans og fjölskyld-
unnar í rúmlega 20 fyrirtækjum er
komið fyrir í alls tveimur eignar-
haldsfélögum, Fininvest og Med-
iaset. Hann hefur enn sloppið við að
hljóta dóm en ritið bendir á að
ákvæði laga um fyrningu sakargifta
hafi orðið honum til bjargar og forð-
að honum frá því að hljóta dóm. „Of-
boðslegir hagsmunaárekstrar“ séu
óhjákvæmilegir ef hann verði leið-
togi landsins.
„Frá 1994 hafa embættismenn
rannsakað margar ásakanir á hend-
ur Berlusconi, þ. á m. um peninga-
þvætti, tengsl við mafíuna, skattsvik,
aðild að morði og mútugjöfum til
stjórnmálamanna, dómara og lög-
reglu fjármálaráðuneytisins,“ segir
The Economist.
Berlusconi hart gagnrýndur í The Economist
Vanhæfur til að gegna
leiðtogahlutverki
Róm. AP, AFP, Reuters.
Silvio Berlusconi,
leiðtogi hægri-
manna á Ítalíu.