Morgunblaðið - 01.05.2001, Blaðsíða 34

ERLENT
34 ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
HÓPUR tæknimanna á vegum
bandaríska varnarmálaráðuneytis-
ins hélt í gær til Hainan-eyju í Kína
eftir að þarlend stjórnvöld heim-
iluðu Bandaríkjamönnum að rann-
saka bandaríska njósnaflugvél sem
lenti á eyjunni 1. apríl eftir að hafa
lent í árekstri við kínverska her-
þotu.
Tæknimennirnir fóru fyrst til
Hawaii til að ræða við yfirmenn
bandaríska hersins áður en þeir
héldu með leiguflugvél til Hainan.
Ráðgert er að þeir verði þar í tvo
daga til að rannsaka njósnavélina
og meta hvernig hægt verði að taka
hana í sundur. Gert er ráð fyrir að
annar hópur tæknimanna verði síð-
an sendur þangað til að taka vélina í
sundur og flytja hana til Bandaríkj-
anna.
Bandaríska varnarmálaráðuneyt-
ið sagðist í fyrstu ætla að senda
varahluti til að hægt yrði að gera
við vélina á Hainan og fljúga henni
þaðan. Hætt hefur verið við þau
áform, að því er virðist að kröfu
Kínverja.
Neita að greiða
skaðabætur
Kínverska fréttastofan Xinhua
sagði í gær að Bandaríkjastjórn
hefði léð máls á ótilteknum
„greiðslum“ vegna njósnavélarinn-
ar. Fréttastofan lýsti ekki greiðsl-
unum sem skaðabótum.
Bandaríkjastjórn hefur neitað að
greiða Kínverjum skaðabætur
vegna málsins, enda myndu slíkar
greiðslur jafngilda því að hún við-
urkenndi að Bandaríkjaher bæri
ábyrgð á árekstrinum. Dick Chen-
ey, varaforseti Bandaríkjanna,
áréttaði þetta í gær og lagði áherslu
á að Bandaríkin myndu aðeins
greiða kostnað Kínverja í tengslum
við flutninginn á vélinni.
Kínverjar
leyfa rannsókn
á njósnavél
Washington. Reuters, AP.
ER Tívolí góð landkynning eða
segja myndbrot af fjölskyldu í út-
hverfi Kaupmannahafnar meira um
Danmörku og danskt þjóðfélag?
Ráðamenn í ferðaþjónustu, yfir-
menn danska sjónvarpsins og nú
síðast þingmenn hafa tekist á af
hörku um þá kynningu sem fólgin
er í að halda Söngvakeppni evr-
ópskra sjónvarpsstöðva en hún fer
fram 12. maí nk. Hafa skipuleggj-
endur keppninnar verið sakaðir um
samningsrof og rangar upplýsingar
en þeir bera af sér allar sakir.
Deilan hefur einkum og sér í lagi
staðið um svokölluð póstkort, nokk-
urra sekúndna kynningarmyndir
sem sýndar verða á undan hverju
lagi. Í upphafi lýstu forráðamenn
söngvakeppninnar hjá danska sjón-
varpinu því yfir að henda ætti göml-
um klisjum svo sem Litlu hafmeyj-
unni, Tívolí, konungshöllinni og
H.C. Andersen fyrir borð. Þess í
stað ætti að sýna Danmörku eins og
hún væri í raunveruleikanum;
drengi í fótbolta, fjölskyldu með
ungbörn, lögregumenn á fjallahjól-
um og fólk í lest. „Við viljum sýna
fólk, fólk sem hefst eitthvað að, á
öllum aldri, af báðum kynjum og
ólíkum litarhætti. Það sem er
áhugaverðast við Danmörku er
Danir. Við erum besta útflutnings-
vara okkar,“ sagði Jørgen Rams-
kov, sem sér um framkvæmd
keppninnar fyrir hönd danska sjón-
varpsins. „Þetta er í fyrsta sinn sem
[Tívolí, lífvörður drottningar, litla
hafmeyjan og H.C. Andersen] eru
ekki hluti Danmerkurkynningar.
En það raskar ekki svefnró minni.
Fjöldi bæjarstjóra, stofnana, safna
og fyrirtækja vilja vera með. Það er
ekki pláss fyrir alla og því kvarta
þeir. Nema litla hafmeyjan því hún
getur ekki talað.“
Þessi yfirlýsing Ramskov féll
hins vegar í grýttan jarðveg og
gekk raunar svo langt að einn þing-
manna Venstre krafðist skýringa
menningarmálaráðherrans á því
hvers vegna ekki þætti ástæða til að
kynna Tívolí. Þá var auglýsinga- og
markaðsfólk agndofa yfir þessu og
lýstu fjölmargir sérfræðingar á því
sviði yfir því að hefðu þeir fengið að
ráða, hefði allt kapp verið lagt á að
sýna það sem flestir ferðamenn
hafa viljað sjá, réttast væri að halda
sig við það sem teldist tiltölulega
öruggt. Ráðamenn Tívolís voru að
vonum ósáttir, einkum í ljósi fyrri
reynslu en ferðamálaráð Kaup-
mannahafnar og danska sjónvarpið
höfðu óskað eftir því að Tívolí byði
öllum þátttakendum og gestum, um
2000 manns, til veislu í skemmti-
garðinum – og greiddi fyrir slíkt úr
eigin vasa um 1,5 milljónir dkr., um
17 milljónir ísl. Það þótti ráðamönn-
um Tívolís slæmt tilboð, þar sem
slíkir peningar lægju ekki á lausu.
Röksemdin fyrir því að Tívolí ætti
sjálft að greiða fyrir veisluna var sá
að slíkt veisluhald væri góð kynning
fyrir staðinn og myndi skila sér í
aukinni aðsókn. Upplýsingastjóri
skemmtigarðsins, Benedicte
Strøm, kvaðst efast um það og Tív-
olí neitaði að halda veisluna.
Danska sjónvarpið og Tívolí kom-
ust síðar að samkomulagi um að
hinir síðarnefndu héldu hanastéls-
boð fyrir þátttakendur, kostnaður
er talinn munu nema allt að hálfri
annarri milljón ísl. kr.
Forsendur samninga
breyttar
Strøm er ein þeirra sem óskað
hefur upplýsinga um í hvað framlög
ríkisins til framkvæmdarinnar hafi
farið en alls nema þau rúmum 2
milljónum dkr, eða um 25 milljón-
um ísl. Talsmenn safna og annarra
staða sem laða að sér ferðamenn
hafa haft hægar um sig en í frétta-
þætti sem danska sjónvarpið gerði
um undirbúninginn kom fram að
því fór fjarri að menn væru sáttir
við þann skarða hlut sem þeir töldu
sig bera frá borði í tengslum við
söngvakeppnina. En það er ekki að-
eins Tívolí sem hefur orðið fyrir því
að forsendur samninga við danska
sjónvarpið hafi breyst; danski fata-
hönnuðurinn Charlotte Sparre seg-
ir farir sínar ekki sléttar. Hún var
fengin til þess að hanna kjól á ann-
an kynni keppninnar, Natalie
Crone, auk þess sem hún átti að
hanna fatnað fyrir ákveðinn fjölda
starfsmanna sjónvarpsins. Gerður
var kostunarsamningur við hana,
sem þýddi með öðrum orðum að
hún bar kostnaðinn af verkinu en
fékk þess í stað góða auglýsingu.
Þegar að því kom að undirrita
samninginn kom hinsvegar annað
hljóð í strokkinn. Henni var ætlað
að hanna fatnað á fjórfalt fleiri en í
upphafi var samið um. Segist
Sparre ekki hafa séð neinn ávinning
af slíku auk þess sem vinnan og
kostnaðurinn yrði henni um megn.
680 milljóna kr.
kostnaður
Kostnaðurinn við keppnina er
áætlaður um 60 milljónir dkr., um
680 milljónir ísl og er það að sögn
Ramskov í samræmi við kostnað
Svía við að halda keppnina sl. ár.
Ramskov lýsti því yfir á síðasta ári
að afnotagjöldin yrðu ekki hækkuð
til að mæta kostnaðinum og það
hefur verið staðið við. Hins vegar
hafa danskir skattgreiðendur mátt
punga út um 27 milljónum ísl. kr. til
framkvæmdarinnar. Danska ríkið
leggur til um 6 milljónir ísl., Sam-
band Evrópskra sjónvarpsstöðva
226 milljónir ísl. kr í þátttökugjald
o.fl og 340 milljónir ísl. kr. hafa
náðst inn með kostun frá símafyr-
irtækjum, endurskoðendum,
dönsku járnbrautunum, tímaritinu
Se og Hör ofl. Að sögn Ramskov
starfa nú á þriðja hundrað manns
að undirbúningi, þeirra á meðal eru
leiðsögumenn keppenda en hvert
þátttökuland fær aðstoðarmann eða
-konu sem fer með þá sem vilja um
Kaupmannahöfn og nágrenni.
Auk hálfu milljónarinnar sem áð-
ur hefur verið nefnd frá danska rík-
inu, veita utanríkis-, menningar- og
viðskiptaráðuneytin um 1,9 milljóna
dkr, um 21,4 milljóna ísl. kr., styrk
til ferðamálaráðs Kaupmannahafn-
ar. Þar af rennur um hálf milljón til
gerðar póstkortanna og fullyrðir
dagblaðið Politiken að með því hafi
Ferðamálaráðið allt um innihald
kortanna að segja og þar með sé
Tívolí komið inn úr kuldanum. Eftir
sem áður stendur spurningin hvort
kynning á borð við þá sem í boði er í
tengslum við Söngvakeppnina skili
sér. Í áðurnefndum fréttaþætti
danska sjónvarpsins var rætt við
sænsk ferðamálayfirvöld sem sögðu
erfitt, ef ekki útilokað að meta
ávinninginn, þótt slegið hefði verið
á sem svarar til tæplega 700 millj-
ónum ísl kr. Þeir hótel- og veitinga-
menn sem rætt var við, bæði í Sví-
þjóð, og í Danmörku í tengslum við
aðrar keppnir, sögðu ávinninginn
engan, þar sem sjónvarpsáhorfend-
ur myndu ekki stundinni lengur
hvaða staði um væri rætt.
Undir þetta tekur stjórnandi
auglýsingastofunnar Propaganda,
Frederik Preisler. „Ég held að allt
of margir ofmeti þýðingu þess að
við höldum söngvakeppnina. Hvað
svo sem við setjum á póstkortin,
verður það varla til þess að nokkur
Evrópubúi segi sem svo: Rosalega
er Danmörk frábær. Hættum við
fríið okkar í Toskana og drífum
okkur til Kaupmannahafnar.“
Söngvakeppni
með eða án Tívolí
Kostnaðurinn við að
halda Söngvakeppni
Evrópskra sjónvarps-
stöðva er geysihár og
Danir vonast til þess
að endurheimta hluta
hans í auknum ferða-
mannastraumi.
Urður Gunnarsdóttir
segir að þeir sem að
undirbúningnum
standa séu hins vegar
algerlega ósammála um
framkvæmdina.
Reuters
Þýska söngkonan Michelle fagnar á blaðamannafundi eftir að hún hafði verið valin til að vera fulltrúi þjóð-
arinnar í söngvakeppninni 12. maí. Keppnin verður í Kaupmannahöfn og nú deila Danir um framkvæmdina.
EKKI er lengur flaggað í hálfa
stöng á mörgum hjúkrunarheim-
ilum í Noregi þegar einhver vist-
mannanna andast. Er ástæðan ekki
virðingarleysi fyrir vistfólkinu,
heldur sú, að fáninn er ekki fyrr
kominn upp en heimilin eru sem
umsetin af fólki, sem vill tryggja
sér lausa plássið fyrir sig eða sína.
Sem dæmi um þetta má nefna
hjúkrunarheimilið í Tjøme á Vest-
fold en þar eins og víðar hefur ver-
ið hætt að flagga fyrir hinum látnu.
Þegar fólkið í byggðinni sá fánann
fara upp, hlupu margir til í von um
að hreppa plássið, oftast fyrir for-
eldra sína, afa eða ömmu, og allar
símalínur á heimilinu voru rauðgló-
andi jafnvel í nokkra daga. Eftir
sem áður fer fram minningarathöfn
um hinn látna en hún er haldin inn-
andyra. Þetta ástand er auðvitað
tilkomið vegna þess, að í Noregi er
mikill og alvarlegur skortur á
hjúkrunarrými fyrir aldrað fólk.
Hjúkrunarheimili
Flagga
ekki fyrir
látnum
Ósló. Morgunblaðið.