Morgunblaðið - 01.05.2001, Blaðsíða 62

UMRÆÐAN
62 ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
HINN 19. apríl birt-
ist í Morgunblaðinu
grein með heitinu
„Skuggahverfið, borg-
aryfirvöld og Þyrping
hf.“ sem fjallaði um
nýtt deiliskipulag á
svæðinu milli Skúla-
götu og Hverfisgötu og
milli Klapparstígs og
Frakkastígs. Þótt hús
mitt við Hverfisgötu
standi á eignarlóð utan
við þennan reit hefur
hún vakið upp hugleið-
ingar um eignarrétt,
skipulagsmál og hug-
myndafræði R-listans.
101 Skuggahverfi
Skuggahverfið dregur nafn sitt af
tómthúsbýli sem reist var um 1800 á
þeim stað þar sem nú eru gatnamót
Skúlagötu og Klapparstígs. Eim-
skipafélagið á stóra óbyggða lóð á
þessu svæði og liggur hún neðan við
Lindargötu allt frá Frakkastíg og
langleiðina að Klapparstíg. Burðarás
hf., fjárfestingarfélag Eimskipa-
félagsins hefur nú ásamt Þyrpingu
hf. stofnað byggingarfélagið „101
Skuggahverfi hf.“ með það að mark-
miði að endurreisa Skuggahverfið og
gera það að „grænni vin í miðborg-
inni“. Þessir aðilar hafa nú í samráði
við borgaryfirvöld kynnt tillögu er-
lendra arkitekta að nýju íbúðarhverfi
á svæði sem liggur milli Skúlagötu og
Hverfisgötu og frá Klapparstíg að
Frakkastíg. Endurbygging þessa
hverfis er óneitanlega göfugt verk-
efni en það sem vekur athygli er að í
þessum tillögum er gert ráð fyrir að
borgin leysi til sín fjölda lóða og fast-
eigna á svæðinu ofan Lindargötu sem
nú eru í einkaeign og endurselji þær
síðan hinu nýja byggingarfélagi.
Borgin hefur lagt þessar tillögur
fram í formi deiliskipulags sem í raun
merkir að borgaryfirvöld geta ef í
harðbakka slær tekið viðkomandi
lóðir eignarnámi til að koma þessu
deiliskipulagi í framkvæmd. Þrátt
fyrir að þetta nýja
skipulag hafi ekki enn
verið formlega staðfest
af borgarstjórn hefur
þegar verið ákveðið að
hefja framkvæmdir á
næsta ári.
Eignarréttur og
skipulagsmál
Eins og öllum borg-
arbúum er kunnugt var
R-listinn stofnaður af
samtökum vinstri-
manna til höfuðs fyrrum
borgarstjórnarmeiri-
hluta Sjálfstæðisflokks-
ins, en þann flokk hafa
þeir fyrrnefndu jafnan
sagt vera fulltrúa stóreignamanna.
Samtökin hafa haldið á lofti mikil-
vægi lýðræðislegra vinnubragða og
rétti litla mannsins gagnvart hinum
stóru. Framganga borgaryfirvalda í
þessu máli hefur því valdið vonbrigð-
um hjá þeim aðilum í Skuggahverfinu
sem stutt hafa þessi samtök til valda í
höfuðborginni. Skipulagsyfirvöld
koma með tillögur sínar eins og
þruma úr heiðskíru lofti og ætlast til
að íbúar rými hús sín með stysta
mögulega fyrirvara. Þessi fram-
gangsmáti hlýtur að leiða til þess að
íbúar á nærliggjandi svæðum hljóta
að velta því fyrir sér hvort þessar
framkvæmdir séu ekki bara byrjunin
á enn frekari framkvæmdum þessara
aðila í gamla bænum? Borgin á þegar
fasteignir á nálægum svæðum og því
er rökrétt að spyrja hvar munu
skipulagsyfirvöld leggja til atlögu
næst? Eignarlóð hefur hingað til ver-
ið talin viss trygging fyrir þann sem
hana á. Þetta virðist ekki hafa mikið
vægi hjá núverandi stjórnendum
borgarinnar þar sem þeir hafa nú for-
göngu um það að eigendur fjölda lóða
á þessu svæði láti þær af hendi til áð-
urnefndra framkvæmdaraðila. Það
er því ekki að undra þó sú spurning
vakni meðal íbúa Skuggahverfisins
hvort endaskipti hafi orðið á hug-
myndafræði R-listans.
Gildi eldri húsa
Það eru velflestir í dag sammála
um að gamla Torfan við Lækjargötu
hafi menningarlegt gildi fyrir borg-
ina, en það voru ekki allir á þeirri
skoðun áður en þau hús voru endur-
reist. Það er vissulega staðreynd að
mörgum húsum í Skuggahverfinu
hefur verið illa viðhaldið, en mig
grunar þó að sum hver þeirra séu í
eigu borgarinnar sem er því ábyrg
fyrir slælegu viðhaldi þeirra. Á fyr-
irhuguðu svæði áðurnefnds deili-
skipulags milli Frakkastígs og Vatns-
stígs, þar sem fyrirhugað er að reisa
nýja verslunar- og þjónustumiðstöð,
eru óumdeilanlega mörg hús í einka-
eign, sem hefur verið vel við haldið og
eru til prýði fyrir umhverfið. Þessum
húsum mættu skipulagsyfirvöld
gjarnan gefa meira rými með því að
fjarlægja nærliggjandi steinbygging-
ar (Vatnsstíg 10, Lindargötu 46–48
og Hverfisgötu 61B) svo þessi eldri
hús fái að njóta sín betur. Að rífa eða
flytja öll hús á þessum reit á kostnað
nýtískulegra kassabygginga er for-
kastanleg tillaga. Íbúar Skugga-
hverfisins spyrja sig því í dag, hver
eru viðhorf fulltrúa þeirra samtaka
sem barist hafa fyrir varðveislu eldri
húsa, er það skoðun þeirra að tillögur
þessara erlendu ráðgjafa séu til hags-
bóta fyrir Skuggahverfið? Í mínum
huga er norðanverð hlið Hverfisgötu
milli Vatnsstígs og Frakkastígs þess
virði að hún verði varðveitt fyrir kom-
andi kynslóðir.
Að lokum vil ég hvetja borgaryf-
irvöld til að flýta sér hægt varðandi
framtíðarbyggð ofan við Lindargötu
og vinna að því að skipuleggja hana í
samráði við þá íbúa sem þar búa. Það
er hægt að blanda saman gömlu og
nýju svo vel fari og því á að leyfa sum-
um þessara eldri húsa að standa
áfram þar sem þau nú eru.
Halldóra
Sigurðardóttir
Skipulag
Það er hægt að blanda
saman gömlu og nýju
svo vel fari, segir Hall-
dóra Sigurðardóttir, og
því á að leyfa sumum
þessara eldri húsa að
standa áfram þar sem
þau nú eru.
Höfundur er íbúi við Hverfisgötu.
Skuggahverfið –
Nýtt deiliskipulag
„ÞAÐ er ekki skyn-
samlegt fyrir félags-
hyggjufólk að láta af-
stöðu til utanríkismála
kljúfa raðir sínar,“
segir Jóhann Ársæls-
son alþingismaður í
Mbl. 12. apríl; með því
skemmti það einungis
skrattanum, semsé
Sjálfstæðisflokknum.
Hann nefnir sem dæmi
hersetuna, Nató og
Evrópusambandið.
Við þetta er fyrst að
athuga að flestir þeir
sem andvígir eru vist
Íslands í öllu fyrr-
nefndu slagtogi líta fyrst og síðast á
það sem sjálfstæðismál þótt vissu-
lega séu það utanríkismál um leið.
Sömu menn vita vel, að enda þótt
herinn sé hér enn, þá olli hin harð-
snúna andstaða á sjötta og sjöunda
áratugnum því að hann varð frekar
meinlaus. Jafnvel þjóðhollir
herstöðvasinnar notfærðu sér þessa
andstöðu í samningum við stórveld-
ið eins og vel kemur fram í bók Vals
Ingimundarsonar, Í eldlínu kalda
stríðsins. Merkustu áfangasigrar
voru einangrun hermanna um miðj-
an sjötta áratuginn og takmörkun
herstöðvarsjónvarpsins um miðjan
sjöunda áratuginn. Af sömu ástæðu
tókst á endanum að vinna sigur í
landhelgismálinu þrátt fyrir fjand-
skap Nató-forystunnar.
Miðevrópsk menning er undirrit-
uðum öðrum kærari og við enga vill
hann fremur eiga góð samskipti.
Samt vill hann fyrir engan mun
gangast undir efnahagsleg yfirráð
miðevrópskra ríkja með því að
ganga í ESB. Mínir kæru vinir
mundu án efa af mestu velvild og í
bestu meiningu smám saman gera
okkur ómyndug. Fastlega má búast
við að ekki sé nema tímaspursmál
hvenær meirihluti verður fyrir því í
Sjálfstæðisflokknum að ganga í
Evrópusambandið. Þá er eins gott
að til sé harðsnúið andstöðulið til að
styðja við hin síveiku bök íslenskra
samningamanna, hvað sem það lið
kynni að heita.
Undirritaður er einn
þeirra sem hvorki hafa
gengið til liðs við Sam-
fylkinguna né VG.
Hann hefur velþóknun
á sjálfri samfylkingar-
hugsjóninni, en vegna
fyrrnefndrar afstöðu
til sjálfstæðismála get-
ur hann ekki fellt sig
nógu vel við hana sem
stendur. Spurningin er
því þessi:
Ef „utanríkismálin“
skipta eins litlu máli
og Jóhann lætur í
veðri vaka, hví lætur
Samfylkingin þá ekki af daufingja-
hætti sínum í sjálfstæðismálum?
Hvaða nauður og vanmetakennd
rekur jafnvel skásta félagshyggju-
fólk til að vilja endilega hengslast
aftan í fjölþjóðasamtökum sem ekk-
ert gagn hafa nokkru sinni gert,
nema fyrir volduga verktaka og
önnur stórfyrirtæki, svo og dálítinn
hóp embættispotara? Ef sú helft
Samfylkingarinnar, sem af ein-
hverjum gömlum vana vill leita
undir fjölþjóða pilsfald, léti af þeim
undarlega þráa sínum, þá félli allt í
ljúfa löð. Og þá væri hægt að snúa
sér af sameiginlegu alefli að inn-
lendum réttlætismálum.
Samfylking og
sjálfstæði
Árni Björnsson
Utanríkismál
Þótt miðevrópsk menn-
ing sé Árna Björnssyni
öðrum kærari vill hann
samt ekki gangast undir
efnahagsleg yfirráð
miðevrópskra ríkja með
því að ganga í ESB.
Höfundur er doktor í íslenskri
menningarsögu.

Ársalir- fasteignamiðlun
Ársalir- fasteignamiðlun


Ársalir- fasteignamiðlun
Ársalir- fasteignamiðlun

Björgvin Björgvinsson, lögg. fasteignasali.
Í hjarta borgarinnar - Austurstræti 12
ATVINNUHÚSNÆÐI TIL LEIGU
Til sölu eða leigu 4
hæðir í þessu virðu-
lega húsi, alls um
750 fm. Selst eða
leigist saman eða í
smærri einingum.
Hentar t.d. vel fyrir
læknastofur o.fl.
1. maí í Reykjavík
Launafólk
Kröfuganga dagsins fer frá Skólavörðuholti
Safnast verður saman framan við Hallgrímskirkju kl. 13.30.
Gangan leggur af stað kl. 14.00.
Lúðrasveit verkalýðsins og Lúðrasveitin Svanur
leika fyrir göngu.
Baráttufundurinn hefst á Ingólfstorgi kl. 14.30.
Ræðumenn
Guðmundur Gunnarsson, formaður Rafiðnaðarsambands Íslands.
Ögmundur Jónasson, formaður BSRB.
Ljóðalestur
Edda Heiðrún Backman les ljóð.
Tónlist
Ólafur Kjartan Sigurðsson, syngur við píanóleik Jónasar
Ingimundarsonar.
Guitar Islancio leikur íslensk þjóðlög í léttum dúr.
Fundarstjóri
Þórunn Sveinbjörnsdóttir, 1. varaformaður Eflingar - stéttarfélags.
Stéttarfélögin í Reykjavík - BSRB - Bandalag háskólamanna